Son günlerde Türkiye ile Yunanistan arasında navtex ilan edilmesi ile ilgili haberler paylaşılıyor ve olası bir gerginlikten bahsediliyor. Ben de bu terimi ilk kez duyduğum için araştırdım ve en kısa şekliyle aşağıdaki gibi özetledim.
NAVTEX kelimesi Navigational Telex kelimelerinden oluşan bir kısaltmadır ve denizciler tarafından kullanılmaktadır. Adından da anlaşılabileceği gibi çevresel (meteoroloji, güzergah, seyir, arama-kurtarma çalışmaları) konularda mesaj göndererek bilgilendirme ve ikaz yapmaya yaramaktadır. 518 kHz frekansında çalıştığı için özel frekanstan çalışan bir çeşit haberleşme faks cihazıymış gibi de düşünebiliriz. Dolayısıyla navtex ilan etme ifadesi aslında doğru bir ifade değil, çünkü navtex kullanılan bir cihaza ve haberleşme protokolüne verilen isimdir; ilan edilebilecek ultimatom ya da nota vermek gibi bir şey değildir. Türkiye'nin 21 Temmuz 2020 tarihinde yapmış olduğu bu işlem de Navtex cihazı ile Yunanistan'a mesaj göndermek olarak ifade edilmelidir, dolayısıyla krize yol açan şey de mesajın gönderildiği navtex cihazı değil; mesajın içeriğidir. Türkiye, Yunanistan ile Mısır arasında imzalanan deniz yetki alanlarının sınırlandırılması anlaşmasının bir bağlayıcılığı olmadığı mesajını göndererek sondaj çalışmaları ve atış eğitimleri yapacağını bildirmiştir, Yunanistan'ı alarma geçiren olay da aslında budur.