Yapay Zeka ile Dolandırıcılıklar Artıyor mu? Nasıl Önlem Alınır?

Yapay Zeka Çağında Dolandırıcılık Tehlikesi

Yapay zeka (AI), son yıllarda hayatımızın her alanına girmeyi başardı. Sağlık, eğitim, finans, ulaşım gibi alanlarda faydalarını gördüğümüz bu teknoloji, ne yazık ki kötü niyetli kişiler tarafından da kullanılabiliyor. Özellikle 2025 yılı itibarıyla yapay zekâ destekli dolandırıcılık yöntemlerinin arttığına dair hem akademik çalışmalar hem de basında çıkan haberler dikkat çekiyor. Peki gerçekten yapay zekâ dolandırıcılıkları artırıyor mu? Ve bu tehdit karşısında bireyler ile kurumlar nasıl önlem alabilir?

0 Olan Kredi Notu Nasıl Yükseltilebilir?

IBAN'a Para Gönderdim Ama İsim Farklı, Ne Olur?

Evime Gizli Kamera Yerleştirilmiş Olabilir Mi Nasıl Anlarım?

Yapay Zeka ile Dolandırıcılıklar Neden Artıyor?

Dolandırıcıların yapay zekâyı tercih etmesinin birkaç temel sebebi var. Öncelikle yapay zekâ, insan davranışlarını ikna edici şekilde taklit edebiliyor. Ses, yazı ve hatta görüntü üretme kapasitesi, dolandırıcılara daha gerçekçi senaryolar yaratma imkânı tanıyor. Ayrıca bu teknoloji, klasik dolandırıcılık yöntemlerinden çok daha hızlı ve düşük maliyetli bir şekilde uygulanabiliyor.

Birinin WhatsApp Konumu Öğrenilebilir mi?

Prize Takılı Şarj Aleti Isınıyor mu? Patlar mı, Yoksa Normal mi?

Netflix’i İnternetsiz İzlemek Mümkün mü? (Adım Adım Anlatım)

• Deepfake Teknolojisi: İnsanların sesini ve yüzünü birebir taklit eden sahte videolar oluşturulabiliyor.
• Chatbot Dolandırıcılığı: Yapay zekâ destekli sahte müşteri temsilcileri, insanları kandırabiliyor.
• Otomatik E-posta ve SMS: Phishing (oltalama) saldırıları daha ikna edici hale geliyor.
• Sosyal Medya Manipülasyonu: AI destekli sahte hesaplarla insanlara güven aşılanabiliyor.

Geleneksel Dolandırıcılıklardan Yapay Zeka Dolandırıcılıklarına Geçiş

Eskiden dolandırıcıların kullandığı yöntemler genellikle sahte belgeler, telefon aramaları veya yüz yüze ikna üzerine kuruluydu. Ancak yapay zekânın gelişmesiyle birlikte dolandırıcılıkların doğası da değişti. Örneğin, geçmişte bir banka çalışanı gibi davranan bir telefon dolandırıcısı, bugün aynı işi bir yapay zekâ destekli ses kopyalama yazılımı ile yapabiliyor.

Bu değişim, dolandırıcılığın hem ölçeğini hem de hızını artırıyor. Artık bir kişi yerine yüzlerce, hatta binlerce insan aynı anda hedef alınabiliyor. Ayrıca yapay zekâ ile üretilen içerikler, sahte olduğunun anlaşılmasını zorlaştırıyor.

Yapay Zeka ile Dolandırıcılık Türleri

2025 yılı itibarıyla öne çıkan bazı yapay zekâ dolandırıcılığı türlerini şu şekilde sıralayabiliriz:

• Deepfake Videolar: Ünlü kişilerin veya yakınlarınızın sesiyle sizi arayan sahte görüntüler.
• AI Tabanlı Phishing: E-postaların dilbilgisi hatasız ve çok daha ikna edici hale gelmesi.
• Sahte Yatırım Tavsiyeleri: Kripto para veya borsa yatırım önerilerinde kullanılan AI botları.
• Sosyal Medya Sahtekârlıkları: AI destekli sahte influencer hesapları.
• Ses Klonlama Dolandırıcılığı: Aile bireylerinin sesi taklit edilerek acil para talepleri.

Deepfake Dolandırıcılığı Nasıl Çalışıyor?

Deepfake teknolojisi, yapay zekânın en çok tartışılan yönlerinden biri. Bu teknoloji sayesinde bir kişinin yüzü, sesi ve mimikleri gerçeğe aykırı şekilde manipüle edilebiliyor. Normalde eğlence ya da sanat amacıyla kullanılabilen bu teknoloji, kötü niyetli kişiler tarafından dolandırıcılıkta tehlikeli bir silaha dönüşebiliyor.

Deepfake ile Yapılan Dolandırıcılık Senaryoları

• Sahte Telefon Görüşmeleri: Bir aile üyesinin sesi klonlanarak “acil para lazım” bahanesiyle aramalar yapılabiliyor.
• Sahte Video Konferanslar: Şirketlerde üst düzey yöneticilerin görüntüsü taklit edilerek çalışanlardan para transferi istenebiliyor.
• Sosyal Medya Manipülasyonu: Ünlü kişilerin sahte videoları hazırlanıp yatırım tavsiyesi adı altında dolandırıcılık yapılabiliyor.

Deepfake’i Tehlikeli Hale Getiren Unsurlar

Deepfake dolandırıcılıklarının bu kadar etkili olmasının arkasında üç ana sebep bulunuyor:

1. İkna Edicilik: İnsan gözü ve kulağı, yapay zekânın ürettiği ses ve görüntüyü çoğu zaman gerçek sanabiliyor.
2. Hızlı Üretim: Eskiden haftalar sürecek sahte video hazırlama süreci, artık dakikalar içinde yapılabiliyor.
3. Düşük Maliyet: Deepfake yazılımları artık internetten ücretsiz veya düşük ücretle erişilebilir durumda.

Deepfake Dolandırıcılıklarından Nasıl Korunulur?

Deepfake saldırılarına karşı bireylerin ve kurumların alabileceği bazı önlemler vardır:

• Kimlik Doğrulama: Görüntü veya ses üzerinden gelen istekleri mutlaka ek bir kanal üzerinden teyit edin.
• Farkındalık: Aile bireylerini ve çalışanları deepfake teknolojisi hakkında bilgilendirin.
• Yapay Zeka Tespit Araçları: Deepfake videoları tespit eden yazılımlar kullanın.
• Acele Etmeme: Dolandırıcılar genelde acele ettirir. Panik yapmadan doğrulama yapın.

Deepfake Dolandırıcılığı Türkiye’de Görüldü mü?

Evet. 2024 ve 2025 yıllarında Türkiye’de bazı iş insanlarının ve şirketlerin deepfake yöntemiyle kandırıldığına dair haberler basına yansıdı. Özellikle kripto para yatırımı adı altında ünlü kişilerin sahte videoları dolaşıma sokuldu. Bu örnekler, tehlikenin artık sadece yabancı ülkelerle sınırlı olmadığını gösteriyor.

AI Destekli Phishing (Oltalama) Saldırıları

Phishing, yani oltalama saldırıları, uzun zamandır internet kullanıcılarının başını ağrıtan en yaygın dolandırıcılık yöntemlerinden biridir. Ancak yapay zekâ ile birlikte bu yöntem daha da gelişti. 2025 itibarıyla AI destekli phishing saldırıları, klasik oltalama e-postalarından çok daha inandırıcı hale geldi.

AI’nin Phishing’i Güçlendirmesi

• Dil Yetkinliği: Eskiden oltalama e-postaları dil bilgisi hatalarıyla doluyken, yapay zekâ sayesinde artık kusursuz bir şekilde yazılıyor.
• Kişiselleştirme: AI, sosyal medyadan toplanan verileri kullanarak e-postaları hedef kişiye özel hale getirebiliyor.
• Çoklu Kanal: Artık sadece e-posta değil, SMS, WhatsApp ve sosyal medya mesajları üzerinden de oltalama yapılabiliyor.

AI Phishing Senaryoları

1. Sahte Banka Mesajları: Banka logosu, dil stili ve müşteri temsilcisi tonu birebir taklit edilebiliyor.
2. Kurumsal Mail Taklidi: Çalıştığınız şirketteki yöneticinizden gelmiş gibi görünen e-postalar hazırlanabiliyor.
3. Hediye Çekilişleri: Sosyal medyada “hediye kazandınız” mesajları daha profesyonel hale geliyor.

AI Phishing’den Nasıl Korunulur?

Bu saldırılardan korunmak için şu adımlar hayati önem taşır:

• Resmi Kanalları Kullanın: Banka veya kurumlarla iletişimde resmi uygulama ve siteler dışına çıkmayın.
• Linklere Tıklamadan Önce Kontrol: Gelen bağlantının adresini dikkatlice inceleyin, küçük harf oyunlarına dikkat edin (örneğin “bank0.com” yerine “banka.com”).
• İki Aşamalı Doğrulama: Hesaplarınıza ek güvenlik katmanı koyun.
• Şüpheli Mesajları Paylaşmayın: Gelen mesajı çevrenizle teyit etmeden işlem yapmayın.

Türkiye’de AI Destekli Phishing Örnekleri

2024-2025 yıllarında Türkiye’de özellikle e-devlet ve banka giriş ekranlarını taklit eden sahte siteler tespit edildi. Yapay zekâ sayesinde bu siteler görsel ve dil açısından gerçeğinden ayırt edilemeyecek kadar benzer hale gelmişti. BTK, bu tür siteleri sık sık kamuoyuna duyurarak kullanıcıları uyardı.

Ses Klonlama Dolandırıcılığı

Yapay zekânın en çarpıcı kullanım alanlarından biri de ses klonlama teknolojisidir. Artık yalnızca birkaç dakikalık ses kaydı ile bir kişinin sesi birebir kopyalanabiliyor. Bu da dolandırıcıların yeni bir yöntem geliştirmesine yol açtı: ses klonlama dolandırıcılığı.

Ses Klonlama Nasıl Yapılıyor?

Dolandırıcılar genellikle hedef kişinin sosyal medyada paylaştığı videolardan veya telefon görüşmelerinden elde ettikleri kısa ses kayıtlarını yapay zekâ sistemlerine yükler. Bu sistemler, sesin tonunu, vurgularını ve konuşma stilini analiz ederek yapay bir model oluşturur. Sonrasında bu model kullanılarak istenilen her cümle hedef kişinin sesiyle söyletilebilir.

Ses Klonlama Dolandırıcılığı Senaryoları

• Acil Yardım Çağrısı: Bir aile bireyinin sesi taklit edilerek “kazadayım, hemen para gönder” denebilir.
• Şirket İçinde Yetkili Taklidi: Müdürün sesiyle çalışanlardan acil para transferi istenebilir.
• Bankacılık Dolandırıcılığı: Sesli doğrulama sistemlerinde, müşteri sesi klonlanarak hesaplara erişim sağlanabilir.

Neden Bu Kadar Tehlikeli?

Ses klonlama dolandırıcılığını tehlikeli yapan birkaç faktör vardır:

1. Gerçekçi İkna Gücü: İnsanlar yakınlarının sesini duyduklarında doğal olarak güven duyar.
2. Hız: Yapay zeka, ses klonlamayı saniyeler içinde yapabiliyor.
3. Ucuz ve Erişilebilir: Artık birçok ses klonlama aracı ücretsiz veya düşük maliyetle kullanılabiliyor.

Ses Klonlama Dolandırıcılığından Nasıl Korunulur?

Bireylerin ve kurumların bu tür saldırılara karşı alabileceği bazı önlemler şunlardır:

• Doğrulama Soruları: Sadece aile bireylerinin bildiği özel sorular belirleyin.
• Ek Kanal Kullanımı: Telefonla gelen acil bir isteği mutlaka başka bir kanaldan (örneğin görüntülü arama veya SMS) doğrulayın.
• Şüphecilik: Panik ve acele duygusu oluşturan taleplere karşı temkinli olun.
• Şirketlerde Eğitim: Çalışanları, ses klonlama tehlikesine karşı bilgilendirin.

Türkiye’den Örnekler

2025 yılına gelindiğinde Türkiye’de de ses klonlama dolandırıcılığına dair birkaç vaka basına yansıdı. Özellikle bankacılık ve şirket içi para transferlerinde kullanılan bu yöntem, kurbanlarını “tanıdık ses” üzerinden ikna etmeye çalıştı. BTK ve emniyet güçleri, bu tür dolandırıcılıklara karşı farkındalık çalışmaları başlattı.

Sahte Yatırım ve Kripto Dolandırıcılıklarında Yapay Zeka Kullanımı

Kripto paralar ve yatırım piyasaları, dolandırıcıların en çok ilgi gösterdiği alanlardan biridir. Yapay zekâ teknolojisi sayesinde sahte yatırım fırsatları artık çok daha ikna edici bir şekilde sunulabiliyor. Türkiye’de de kripto para piyasasına olan yoğun ilgi, bu tür dolandırıcılıkların yayılmasını kolaylaştırıyor.

AI Destekli Kripto Dolandırıcılığı Yöntemleri

• Sahte Yatırım Tavsiyeleri: Sosyal medyada ünlü kişilerin deepfake videoları kullanılarak “şu coine yatırım yapın” çağrıları yapılabiliyor.
• Bot Hesaplar: Yapay zekâ ile yönetilen sahte hesaplar, bir kripto paranın fiyatını yükseliyormuş gibi gösterebiliyor.
• AI Destekli Sohbet Grupları: WhatsApp ve Telegram gruplarında yapay zekâ ile yönlendirilen sahte uzmanlar insanları ikna edebiliyor.
• Sahte Trading Platformları: AI tasarımları sayesinde gerçeğinden ayırt etmesi zor olan sahte kripto borsaları ortaya çıkıyor.

Yapay Zekâ ile Manipüle Edilen Finansal Dolandırıcılıklar

Yapay zekâ, sadece kripto değil, hisse senedi ve forex piyasalarında da kullanılabiliyor. Otomatik üretilen haberler, sahte raporlar ve algoritmik manipülasyonlar, yatırımcıları yanlış yönlendirebiliyor.

• Haber Botları: AI tarafından yazılmış sahte finans haberleri, yatırımcıların paniğe kapılmasına yol açabiliyor.
• Sahte Uzman Görüşleri: Finansal raporlarda ünlü ekonomistlerin adı ve fotoğrafı deepfake ile kullanılabiliyor.
• Pump and Dump: AI botları, küçük yatırımcıları manipüle ederek belirli bir coinin fiyatını yapay olarak yükseltip sonrasında düşürebiliyor.

Yatırım Dolandırıcılıklarından Nasıl Korunulur?

Bireylerin ve yatırımcıların dikkat etmesi gereken bazı temel noktalar vardır:

• Resmi Kaynakları Takip: Yatırım tavsiyelerini yalnızca güvenilir platformlardan alın.
• FOMO’ya Kapılmamak: “Çok kısa sürede yüksek kazanç” vaat eden fırsatlara şüpheyle yaklaşın.
• Platform Doğrulaması: Yatırım yapacağınız borsanın lisanslı olup olmadığını kontrol edin.
• Sahte Videolara Dikkat: Ünlü isimlerin yatırım çağrısı yaptığı videoları mutlaka resmi hesaplardan doğrulayın.

Türkiye’de Kripto Dolandırıcılığı Örnekleri

Türkiye, kripto para kullanımının yüksek olduğu ülkelerden biri. 2024 ve 2025 yıllarında bazı kullanıcılar, ünlü iş insanlarının veya sanatçıların deepfake videoları ile sahte yatırım kampanyalarına çekilmeye çalışıldı. Ayrıca WhatsApp grupları üzerinden “garanti kazanç” vaat eden AI botları, binlerce kişiyi mağdur etti. Bu olaylar, yapay zekâ destekli kripto dolandırıcılıklarının ciddiyetini ortaya koyuyor.

Sosyal Medya Dolandırıcılıklarında Yapay Zekâ Kullanımı

Sosyal medya, 2025 yılı itibarıyla hem bireylerin günlük iletişimini hem de markaların pazarlama stratejilerini belirleyen en güçlü araçlardan biri. Ancak bu güç, dolandırıcılar için de büyük bir fırsat kapısı. Yapay zekâ, sosyal medya sahtekârlıklarını çok daha sofistike ve ikna edici hale getiriyor.

AI ile Sahte Hesap Üretimi

Eskiden sahte hesaplar genellikle kolayca fark edilebiliyordu. Yapay zekâ ile birlikte bu hesaplar, gerçek kişilerin fotoğrafları yerine AI tarafından üretilen yüzlerle açılıyor. Ayrıca, bu bot hesaplar doğal bir şekilde yorum yapabiliyor, içerik üretebiliyor ve hatta “insan gibi” davranabiliyor.

• Yapay yüz üretimi: Gerçek gibi görünen ancak aslında var olmayan insanların fotoğrafları.
• Doğal dil üretimi: Botların akıcı Türkçe ya da İngilizceyle sahte yorumlar yapabilmesi.
• Topluluk manipülasyonu: Belirli bir ürünü, siyasi görüşü veya yatırımı destekleyen sahte kitleler oluşturulması.

Sahte Influencer Profilleri

Yapay zekâ ile oluşturulan sahte influencer profilleri, binlerce takipçiye sahipmiş gibi görünebiliyor. Bu hesaplar, “yatırım tavsiyesi”, “marka işbirliği” veya “çekiliş” adı altında kullanıcıları kandırabiliyor.

• Deepfake videolar: Tanınmış kişilerin sahte işbirliği mesajları.
• Sahte takipçi ağları: AI tarafından yönetilen bot orduları ile hızlıca popülerlik kazanma.
• Reklam Dolandırıcılığı: “Sponsorlu” gibi görünen ama aslında tamamen sahte kampanyalar.

Sahte Çekiliş ve Kampanyalar

2025’te sosyal medyada hâlâ en çok kullanılan dolandırıcılık yöntemlerinden biri sahte çekilişlerdir. Yapay zekâ, bu çekilişlerin daha profesyonel görünmesini sağlıyor.

• Gerçek marka logoları: AI tarafından oluşturulan kusursuz görseller.
• Otomatik yorum botları: Katılımcı varmış gibi gösteren sahte yorumlar.
• İkna edici metinler: ChatGPT tarzı yapay zekâlarla hazırlanmış kampanya metinleri.

Sosyal Medya Dolandırıcılıklarından Korunma Yolları

Kullanıcıların sosyal medyada alabileceği önlemler şunlardır:

• Resmi hesap doğrulama rozetine dikkat edin.
• Çekiliş veya kampanya katılımında hesap sahibinin gerçek bir marka olup olmadığını kontrol edin.
• Şüpheli mesajlara kişisel bilgi vermeyin.
• Aşırı cazip fırsatlara şüpheyle yaklaşın.

Türkiye’de Görülen Örnekler

Türkiye’de 2024 ve 2025 yıllarında sahte çekiliş kampanyaları sık sık gündeme geldi. “iPhone hediye”, “bedava bilet” gibi kampanyalar, yapay zekâ destekli görsellerle süslenerek daha ikna edici hale getirildi. Ayrıca, sahte yatırım tavsiyesi veren sosyal medya hesaplarının deepfake videolarla güven kazanmaya çalıştığı görüldü.

Kurumsal Dünyada Yapay Zekâ Dolandırıcılıkları

Yapay zekâ destekli dolandırıcılıklar sadece bireyleri değil, kurumları da hedef alıyor. Şirket içi para transferleri, tedarikçi ödemeleri ve hassas veri erişimleri yapay zekâyla üretilmiş ses/görüntü/e-posta taklitleri sayesinde kolayca manipüle edilebiliyor. Kurumsal zararlar tek bir vakada yüz binlerce, hatta milyonlarca doları bulabiliyor; bu yüzden şirketlerin proaktif savunma stratejileri geliştirmesi hayati önem taşıyor.

Kurumsal Saldırı Senaryoları

• CEO Fraud / Business Email Compromise (BEC): Üst düzey yöneticinin e-postası veya sesi taklit edilerek muhasebe biriminden acil ve gizli bir ödeme talep edilir. AI destekli e-posta ve deepfake sesler bu saldırıları daha inandırıcı kılar.
• Sahte Tedarikçi Değişikliği: Tedarikçinin e-posta hesabı veya portalı klonlanır; banka hesap numarası değiştirilir ve sonraki faturalar bu hesaba yönlendirilir.
• Video Konferans Dolandırıcılığı: Yönetici veya müşteri görüntüsü deepfake ile taklit edilerek toplantıda onay veriliyormuş gibi gösterilir; sözlü onay temel alınarak işlem başlatılır.
• İçeriden Yardımlı Saldırılar: Bir çalışanın hesabı ele geçirilir ve AI ile üretilmiş mesajlar gönderilerek başka çalışanlardan yetki ya da bilgi alınır.

Neden Kurumsal Sistemler Hedef Alınıyor?

Şirketler, dolandırıcılar için yüksek gelir potansiyeli ve karmaşık iç süreçler sunar. Kurumsal ödeme süreçleri genellikle çok adımlı olsa da yetki devri, acil ödemeler veya karmaşık tedarik zinciri yapıları saldırganlara fırsat verir. Yapay zekâ ise saldırıların ölçeğini, doğruluğunu ve hızını artırır.

Teknik ve İdari Önlemler

Kurumsal savunma iki ana eksende olmalıdır: teknik (sistemler, yazılımlar, altyapı) ve idari (politika, eğitim, süreç). Aşağıda hem teknik hem de idari düzeyde uygulanabilecek somut önlemler yer almaktadır.

1. Kimlik ve Yetkilendirme Kontrolleri

• Çok Faktörlü Kimlik Doğrulama (MFA): Hem şirket portalı hem finansal erişimler için zorunlu olmalıdır. Sadece SMS yerine uygulama tabanlı veya donanım token destekli MFA tercih edin.
• Privileged Access Management (PAM): Yöneticilerin ve kritik rollerin ayrıcalıklı erişimleri geçici, kayıtlı ve denetlenebilir olmalıdır.
• Minimum Yetki İlkesi: Çalışanlara sadece işlerini yapmaları için gerekli en düşük yetkiler verilmeli; onay süreçleri kademelendirilmelidir.

2. E-Posta ve İletişim Güvenliği

• SPF, DKIM, DMARC: Kurumun DNS üzerinde bu kayıtlar eksiksiz yapılandırılmalı ve e-postaların kaynağı doğrulanmalıdır.
• Gelişmiş Phishing Filtreleri: AI tabanlı tehdit algılama çözümleri e-posta içerik analizinde kullanılmalı; anomali tespiti yapılmalıdır.
• Sensitive Action Workflow: Ödeme değişikliği, banka hesabı güncelleme gibi yüksek riskli işlemler telefon+e-posta yerine, imzalı belgeler veya güvenli portal onayı gerektirmelidir.

3. Ses ve Video Doğrulama Politikaları

• Ses Tabanlı Onay Kısıtları: Ses kaydıyla gelen acil ödeme taleplerine itibar edilmemeli; mutlaka ikinci bir doğrulama kanalı (ör. görüntülü arama + özel güvenlik kodu) talep edilmelidir.
• Video Konferanslarda Güvenlik Protokolleri: Tanımlı toplantı linkleri ve bekleme odaları kullanılmalı; toplantıdaki kritik onaylar yazılı ve zaman damgalı belgelerle teyit edilmelidir.
• AI Tabanlı Deepfake Tespit Araçları: Özellikle yönetici görüntülerinin kullanıldığı toplantılarda sistemler deepfake göstergelerini tarayabilmelidir.

4. Anomali Algılama ve İzleme

• Behavioural Analytics: Kullanıcı davranışlarını (oturum süreleri, IP’ler, işlem rutinleri) öğrenen çözümler olağandışı aktiviteleri erken uyarı ile bildirir.
• SIEM & SOAR Entegrasyonu: Güvenlik bilgilendirme ve olay yönetimi (SIEM) ile otomatik müdahale (SOAR) sistemleri kurularak hızla olaylara müdahale edilmelidir.
• Bankacılık İşlemlerinde Çift Onay Mekanizması: Yüksek tutarlı ödemeler için coğrafi ve davranışsal anomali tespiti sonrası ikinci onay zorunlu hale getirilebilir.

5. Tedarikçi ve Üçüncü Taraf Yönetimi

• Tedarikçi Doğrulaması: Banka hesap bilgisi değişikliği talepleri mutlaka tedarikçinin kayıtlı iletişim kanallarından tekrar teyit edilmeli.
• Kontrat Güvenlik Maddeleri: Tedarikçi sözleşmelerine güvenlik ve veri sızıntısı maddeleri eklenmeli; düzenli denetimler yapılmalıdır.
• API ve Entegrasyon Güvenliği: Tedarikçi entegrasyonlarında token süreleri, erişim sınırlandırmaları ve günlük limitler konulmalıdır.

Eğitim, Farkındalık ve Simülasyon

Teknik önlemler tek başına yeterli olmaz; insan faktörü genellikle saldırı zincirinin en zayıf halkasıdır. Kurum içinde sürekli eğitim ve tatbikat programları düzenlenmelidir:

• Phishing Simülasyonları: Gerçekçi oltalama testleriyle çalışanların farkındalığı ölçülmeli ve düzenli eğitim verilmelidir.
• Sahte Ses/Video Senaryoları: Deepfake ve ses klonlama senaryoları ile çalışanlara “doğrulama reflexi” kazandırılmalıdır.
• Olay Müdahale Eğitimi: Çalışanlar şüpheli bir durumla karşılaştıklarında hangi kanala, kime bildireceklerini bilmelidir.

Yasal, Sigorta ve Müdahale Hazırlıkları

• Siber Sigorta: Kurumlar, yapay zekâ kaynaklı dolandırıcılık risklerini teminat altına alan poliçeleri incelemeli; poliçe kapsamı olay sonrası maliyetleri kapsamalıdır.
• Yasal Süreçler ve Delil Yönetimi: Olay sonrası hukuki takip için log kayıtları, iletişim dökümleri ve teknik deliller düzenli ve güvenli şekilde saklanmalıdır.
• İç Denetim ve Uyumluluk: Finansal kontroller, iç denetim ekipleri ve uyumluluk birimleri süreçleri düzenli olarak gözden geçirmelidir.

Olay Müdahale (Incident Response) Planı

Her kurumun yapay zekâ kaynaklı dolandırıcılık senaryolarına özel bir olay müdahale planı olmalıdır. Planın ana başlıkları:

1. Tespit: Anomali algılandıktan sonra olayın sınıflandırılması (dolandırıcılık mı, sistem hatası mı vs.).
2. İzolasyon: Etkilenen hesapların, ödemelerin ve sistem erişimlerinin hızla sınırlanması.
3. İletişim: İç iletişim kanalları, regülatör ve banka ile hızlı koordinasyon; dışarıya yönelik kriz iletişimi (medya, müşteriler) planı.
4. İyileştirme: Zayıf noktaların kapatılması, şifrelerin sıfırlanması, yetkilerin revize edilmesi.
5. Dökümantasyon: Olay raporu, öğrenilen dersler ve süreç iyileştirme adımları.

İyi Uygulama Örnekleri (Best Practices)

• Çok Katmanlı Güvenlik: Kimlik doğrulama, şüpheli hareket algılama ve manuel onay mekanizmalarının birlikte kullanılması.
• Görev Devir ve Rotasyon: Kritik finansal yetkiler tek kişide toplanmamalı; görev rotasyonu ve çift onay mekanizmaları olmalı.
• Proaktif Tehdit İstihbaratı: Sektörel tehdit raporları takip edilmeli; benzer saldırılar ve IoC’ler (Indicators of Compromise) kurum içi korumalara entegre edilmeli.
• Yönetim Seviyesi Katılımı: Üst yönetim güvenlik kültürünü desteklemeli ve bütçe/önceliklendirme kararlarında aktif rol oynamalıdır.

Yapay Zekâ Dolandırıcılıklarında Tespit Araçları ve Teknolojik Çözümler

Dolandırıcılıklara karşı en etkili yöntemlerden biri, teknolojiyi teknolojiye karşı kullanmaktır. 2025 itibarıyla dünya genelinde ve Türkiye’de birçok şirket, yapay zekâ destekli saldırıları yine yapay zekâ tabanlı savunma araçlarıyla engellemeye çalışıyor.

Deepfake Tespit Araçları

• Görüntü Analizi: AI tabanlı yazılımlar, deepfake videolarda göz kırpma, ışık yansımaları ve dudak hareketleri gibi anormallikleri tespit eder.
• Ses Analizi: Ses klonlama kayıtlarında frekans dengesizlikleri ve yapay modülasyonlar ortaya çıkarılır.
• Kaynak Doğrulama: Videonun metadata bilgileri incelenerek montaj ve yapay üretim izleri bulunabilir.

Phishing Tespit Çözümleri

• AI E-posta Filtreleri: Anormal yazım stillerini, link yapısını ve gönderen adresini analiz ederek şüpheli postaları engeller.
• URL Denetleme Sistemleri: Linkleri gerçek zamanlı olarak kontrol ederek kullanıcıya uyarı verir.
• Kullanıcı Eğitim Modülleri: Phishing simülasyonları ile çalışanlar test edilip farkındalık seviyeleri ölçülür.

Davranışsal Analiz

Yapay zekâ, kullanıcı davranışlarını öğrenerek anormallikleri tespit eder. Örneğin, normalde sadece Türkiye’den giriş yapan bir çalışanın hesabı aniden Asya’dan erişim sağlarsa sistem otomatik uyarı verir.

Yasal Düzenlemeler ve Regülasyonlar

Yapay zekâ kaynaklı dolandırıcılıkların önlenmesi sadece bireylerin değil, devletlerin ve regülatörlerin de sorumluluğundadır. 2025 yılında birçok ülke, AI güvenliği ve siber suçlarla ilgili özel düzenlemeler yapmaya başladı.

Türkiye’deki Durum

• BTK Düzenlemeleri: Bankacılık ve telekom sektörlerinde sahte çağrı ve linklere karşı denetimler artırıldı.
• KVKK: Kişisel verilerin AI tarafından kötüye kullanılmasını önlemek için yeni yaptırımlar gündemde.
• Bankacılık Düzenlemeleri: BDDK, sesli doğrulama sistemlerinde ek güvenlik önlemlerini zorunlu hale getirdi.

Uluslararası Çabalar

• AB Yapay Zekâ Yasası (AI Act): Deepfake içeriklerin etiketi zorunlu hale getiriliyor.
• Interpol ve Europol İşbirliği: Yapay zekâ destekli siber suçlar için ortak veri paylaşım mekanizmaları oluşturuluyor.
• ABD Federal Düzenlemeleri: Kripto dolandırıcılığı ve deepfake saldırıları için ağır cezalar devreye alındı.

Kolluk Kuvvetleri ve Güvenlik Birimlerinin Rolü

Yapay zekâ ile yapılan dolandırıcılıklar, çoğu zaman uluslararası boyuta ulaşabiliyor. Bu nedenle kolluk kuvvetleri arasındaki iş birliği kritik öneme sahip.

• Siber Polis Birimleri: Türkiye’de Emniyet Genel Müdürlüğü bünyesinde siber suçlarla mücadele birimleri, AI dolandırıcılıklarına karşı operasyonlar yürütüyor.
• Uluslararası Veri Paylaşımı: IP adresleri, kripto transferleri ve sahte domainler Interpol aracılığıyla takip ediliyor.
• Halkla İletişim: Dolandırıcılık vakaları basın yoluyla duyurularak farkındalık artırılıyor.

Bireyler İçin Adım Adım Kontrol Listesi

Dolandırıcılık riskini minimuma indirmek için herkesin günlük yaşamda uygulayabileceği pratik adımlar vardır:

1. Kaynağı Doğrula: Gelen mesaj, arama veya videonun kimden geldiğini mutlaka ikinci bir kanaldan teyit edin.
2. Acele Etmeyin: Panik ve acil karar vermenizi isteyen mesajlara karşı şüpheci olun.
3. Şifre Güvenliği: Tüm hesaplarınızda güçlü ve farklı şifreler kullanın.
4. İki Aşamalı Doğrulama: Banka, sosyal medya ve e-posta hesaplarınıza ek güvenlik katmanı koyun.
5. Antivirüs ve Güvenlik Yazılımı: Güncel güvenlik yazılımları kullanın.

Şirketler İçin Adım Adım Kontrol Listesi

Kurumlar için AI kaynaklı dolandırıcılık risklerini azaltacak temel adımlar şunlardır:

1. Çalışan Eğitimleri: Deepfake, phishing ve ses klonlama farkındalık eğitimleri düzenleyin.
2. Çok Katmanlı Güvenlik: Kimlik doğrulama, e-posta güvenliği ve anomali tespiti sistemlerini entegre edin.
3. Politikalar ve Prosedürler: Acil ödeme veya tedarikçi değişiklikleri için resmi prosedürler oluşturun.
4. Olay Müdahale Planı: Dolandırıcılık vakası durumunda izlenecek adımlar yazılı ve test edilmiş olsun.
5. Sigorta ve Hukuki Hazırlık: Siber sigorta poliçeleri yaptırın ve hukuk birimiyle iş birliği içinde olun.

Yapay Zekâ Dolandırıcılıklarında Vaka Örnekleri

Teorik bilgiler kadar gerçek hayatta yaşanan olaylar da tehlikenin boyutunu anlamak için kritik öneme sahiptir. 2024 ve 2025 yıllarında yapay zekâ destekli dolandırıcılık vakaları dünya çapında ve Türkiye’de gündeme geldi.

Dünya Genelinden Vaka Örnekleri

• İngiltere – CEO Ses Klonlama Vakası: Bir enerji şirketinin CEO’sunun sesi klonlandı ve muhasebe müdüründen “acil ödeme” talep edildi. Çalışan, sesi gerçek sandı ve yaklaşık 250 bin dolar tutarında ödeme yaptı.
• ABD – Deepfake Video Konferans: 2024 yılında bir teknoloji firmasında yöneticinin görüntüsü deepfake ile taklit edilerek çalışanlardan gizli veriler talep edildi. Olay fark edilene kadar şirketin bazı iç belgeleri sızdırıldı.
• Almanya – Kripto Pump and Dump: AI botları tarafından sosyal medyada üretilen sahte yorum ve haberlerle küçük bir kripto para birimi kısa süreliğine yüzde 400 değerlendi. Ardından fiyat hızla düştü ve binlerce yatırımcı zarar etti.
• Çin – Sahte Yatırım Tavsiyesi: Ünlü bir iş insanının deepfake videosu ile yatırım çağrısı yapıldı. Binlerce kişi sahte platforma para yatırdı ve dolandırıldı.

Türkiye’den Vaka Örnekleri

• Sahte Kripto Yatırım Çağrısı: 2025 başında ünlü bir televizyon sunucusunun deepfake videosu sosyal medyada dolaşıma sokuldu. “Yeni kripto fırsatı” adı altında açılan sahte siteye yüzlerce kişi yatırım yaptı.
• Ses Klonlama ile Aile Dolandırıcılığı: İstanbul’da bir vatandaş, oğlunun sesiyle arandığını sandı. “Kazadayım, para lazım” bahanesiyle 40 bin TL gönderdi. Sesin AI ile kopyalandığı sonradan anlaşıldı.
• Sahte Banka E-postaları: 2024 sonunda bazı bankaların adını kullanan AI tabanlı oltalama e-postaları yaygınlaştı. E-postalar dil bilgisi açısından kusursuzdu ve gerçek logolarla hazırlanmıştı.
• Sahte Influencer Çekilişleri: 2025’te Türkiye’de bazı sahte Instagram hesapları, AI ile üretilmiş sahte ünlü fotoğraflarıyla “hediye çekilişi” düzenleyerek kullanıcıların kişisel verilerini topladı.

Bu Vakaların Ortak Özellikleri

1. Gerçekçilik: AI sayesinde üretilen ses, görüntü ve metinler gerçeğinden ayırt edilemeyecek kadar inandırıcıydı.
2. Panik ve Acele: Dolandırıcılar kurbanlarını aceleyle karar vermeye zorladı.
3. Küresel Boyut: Saldırılar genellikle uluslararası boyutta organize edildi, sınır ötesi transferler kullanıldı.
4. Teknoloji–İnsan İlişkisi: İnsan faktörü (panik, güven, dikkatsizlik) bu dolandırıcılıkların başarısında kritik rol oynadı.

Vaka Örneklerinden Çıkarılacak Dersler

• Herhangi bir ödeme veya yatırım talebini mutlaka ek bir kanal üzerinden doğrulayın.
• Sadece resmi kaynaklardan gelen bilgilere güvenin, sosyal medya paylaşımlarını teyitsiz kabul etmeyin.
• AI destekli dolandırıcılıklar artık istisna değil, yaygın bir tehdit haline geldi. Her birey ve kurum risk altındadır.

Bireyler İçin Güvenlik Rehberi

Yapay zekâ destekli dolandırıcılıklardan korunmak için bireylerin alabileceği önlemler günlük hayatın bir parçası haline gelmelidir. Aşağıdaki adımlar, her bireyin uygulayabileceği basit ama etkili güvenlik yöntemleridir.

1. Kimlik ve Hesap Güvenliği

• Güçlü Şifreler: Doğum tarihi veya kolay tahmin edilebilir şifreler yerine uzun ve karmaşık şifreler kullanın.
• Şifre Yöneticileri: Farklı platformlarda aynı şifreyi kullanmamak için güvenli şifre yöneticilerinden faydalanın.
• İki Aşamalı Doğrulama: E-posta, banka ve sosyal medya hesaplarınıza mutlaka 2FA ekleyin.

2. İletişim Doğrulaması

• Aile Kodları: Acil durumlarda sadece yakınların bildiği özel bir kod belirleyin.
• Ek Kanal Kullanımı: Telefonla gelen para taleplerini mutlaka başka bir kanal üzerinden teyit edin.
• Panikten Kaçınma: Dolandırıcılar genellikle acil durum havası yaratır. Karar vermeden önce birkaç dakika düşünün.

3. Dijital Temizlik

• Sosyal Medya Paylaşımları: Kişisel bilgilerinizi (adres, çocukların isimleri, finansal durum) paylaşmaktan kaçının.
• Uygulama İzinleri: Telefonunuza indirdiğiniz uygulamaların kamera, mikrofon ve konum erişim izinlerini kontrol edin.
• Güncellemeler: Cihazlarınızdaki yazılımları güncel tutun; güvenlik açıklarını kapatın.

4. Bilinçli İnternet Kullanımı

• Link Kontrolü: Gelen bağlantıları tıklamadan önce URL’nin doğruluğunu kontrol edin.
• Resmi Kaynaklar: Banka ve devlet işlemlerinde yalnızca resmi uygulama ve siteleri kullanın.
• Antivirüs Yazılımları: Cihazlarınıza güvenilir güvenlik yazılımları kurun.

Kurumlar İçin Güvenlik Rehberi

Kurumlar, yapay zekâ dolandırıcılıklarının en çok hedef aldığı alanlardan biridir. Finansal kayıpların yanı sıra itibar kaybı da büyük zararlara yol açabilir. Bu nedenle kurumların sistematik güvenlik adımları uygulaması gerekir.

1. Politikalar ve Süreçler

• Çok Katmanlı Onay: Yüksek meblağlı ödemeler için en az iki yönetici onayı gereksin.
• Resmi Prosedürler: Banka hesabı değişiklikleri gibi kritik işlemler için yazılı ve belgeli süreçler belirleyin.
• Acil Durum Planı: Dolandırıcılık vakalarında izlenecek adımları içeren bir olay müdahale planı oluşturun.

2. Teknolojik Önlemler

• Phishing Koruma Sistemleri: AI tabanlı e-posta filtreleri ve URL denetleme yazılımları kullanın.
• Deepfake Tespit Araçları: Kritik toplantılarda ses ve video analiz araçları devreye alın.
• Davranışsal Analiz: Çalışanların hesap aktivitelerini izleyen sistemler kurarak anormallikleri tespit edin.

3. Çalışan Eğitimi ve Farkındalık

• Çalışanları deepfake, ses klonlama ve phishing hakkında bilgilendirin.
• Simülasyonlar: Gerçekçi sahte e-postalar ve aramalarla tatbikatlar yapın.
• Bildirimi Teşvik: Çalışanların şüpheli durumları çekinmeden bildirmesini sağlayın.

4. Hukuki ve Sigorta Önlemleri

• Siber Sigorta: AI kaynaklı dolandırıcılıklara karşı poliçeler yaptırın.
• Yasal Uyum: KVKK ve BDDK düzenlemelerine uygun süreçler geliştirin.
• Delil Yönetimi: Her şüpheli olayda log ve kanıtları güvenli şekilde saklayın.

Sonuç: Yapay Zekâ ile Dolandırıcılıklar Gerçekten Artıyor mu?

2025 yılına geldiğimizde yapay zekâ destekli dolandırıcılıkların hem dünyada hem Türkiye’de ciddi bir tehdit haline geldiği açıkça görülüyor. Deepfake videolar, ses klonlama, AI destekli phishing saldırıları ve sahte sosyal medya hesapları, dolandırıcılık yöntemlerini çok daha ikna edici ve yaygın hale getirdi. Bu durum bireylerin de kurumların da güvenlik alışkanlıklarını gözden geçirmesini zorunlu kılıyor.

Ancak unutmamak gerekir ki her teknolojinin olduğu gibi yapay zekânın da iki yüzü vardır. Aynı teknoloji dolandırıcıların elinde tehlikeli bir araç haline gelirken, savunma amaçlı kullanıldığında bireyleri ve şirketleri koruyacak güçlü çözümler sunar. Önemli olan bilinç, farkındalık ve doğru güvenlik adımlarını atmaktır.

Sonuç olarak, yapay zekâ dolandırıcılıkları artıyor; evet. Ama bilinçli bireyler ve hazırlıklı kurumlar için bu tehdit aşılabilir. Güvenlik, artık sadece teknik bir konu değil, günlük hayatın ayrılmaz bir parçası haline gelmiştir.

Sık Sorulan Sorular (SSS)

Yapay zekâ ile yapılan dolandırıcılıklar neden bu kadar tehlikeli?

Çünkü AI sayesinde üretilen ses, görüntü ve metinler çok gerçekçi görünüyor. İnsanlar yakınlarının sesiyle ya da güvendikleri kurumların logosuyla karşılaştıklarında şüphe duymadan işlem yapabiliyor.

Deepfake videoları nasıl ayırt edebilirim?

Göz kırpma, dudak senkronizasyonu, ışık yansımaları ve ses tonlarındaki küçük tutarsızlıklar ipucu olabilir. Ayrıca deepfake tespit yazılımlarını kullanmak önemlidir.

Ses klonlama dolandırıcılığından nasıl korunabilirim?

Ailenizle özel doğrulama kodları belirleyin, acil para taleplerini mutlaka ikinci bir kanaldan teyit edin ve panikle karar vermekten kaçının.

Türkiye’de bu tür dolandırıcılıklar gerçekten yaşandı mı?

Evet. 2024 ve 2025 yıllarında deepfake videolarla sahte kripto yatırım kampanyaları, ses klonlama ile aile üyelerinin kandırılması ve AI tabanlı phishing e-postaları Türkiye’de de görüldü.

Kurumlar AI dolandırıcılıklarına karşı ne yapmalı?

Çok katmanlı güvenlik önlemleri uygulamalı, çalışanlarını düzenli olarak eğitmeli, resmi prosedürler oluşturmalı ve siber sigorta poliçeleriyle risklerini azaltmalıdır.

Bireyler için en basit önlem nedir?

Kaynağı doğrulamadan hiçbir işlem yapmamak. İster telefon, ister e-posta, ister sosyal medya olsun; gelen mesajın gerçekten o kişiden veya kurumdan geldiğini teyit etmeden adım atmayın.