IBAN'a Para Gönderdim Ama İsim Farklı, Ne Olur?

IBAN'a Para Gönderdim Ama İsim Farklı, Ne Olur?

Günümüzde dijital bankacılığın yaygınlaşmasıyla birlikte para transferleri birkaç saniye içinde gerçekleşebiliyor. Ancak bu hız, beraberinde bazı riskleri de getiriyor. Özellikle IBAN numarası doğru girilip alıcı adı yanlış yazıldığında, birçok kişinin aklındaki soru şu oluyor: “Acaba param doğru kişiye gitti mi?”

Bu yazıda, IBAN’a yapılan para transferlerinde alıcı isminin etkisi, yanlışlık durumunda para iadesi mümkün mü, bu süreçler bankalar ve Papara gibi platformlarda nasıl işliyor ve FAST sistemi ile klasik EFT/havale işlemleri arasında ne fark var gibi konuları ele alacağız. Ayrıca resmi kaynaklardan alınan bilgilerle bu süreci nasıl yöneteceğinizi de göstereceğim.

IBAN ve İsim Uyumu: Hangi Bilgi Daha Önemli?

Türkiye’de hem klasik bankacılık sistemi hem de Merkez Bankası'nın sunduğu FAST (Fonların Anlık ve Sürekli Transferi) sistemi üzerinden yapılan para transferlerinde, esas kontrol edilen bilgi IBAN numarasıdır. Alıcının adı ve soyadı sadece bilgilendirme amaçlı olarak görülür, teknik olarak doğrulama yapılmaz.

Bu durum, aşağıdaki resmi kaynaklarla da doğrulanmıştır:

• Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) – FAST Sistemi:
  “FAST sistemi ile yapılan ödemelerde alıcı adı-soyadı ve hesap numarası girilmediğinden hesap bilgilerine ilişkin yanlışlıkların oldukça az olması beklenmektedir.”
  https://fast.tcmb.gov.tr
• Ziraat Bankası Resmî Sitesi:
  “EFT işlemlerinde alıcı adı-soyadı sadece bilgi amaçlıdır. IBAN bilgisi doğruysa işlem gerçekleşir.”
  https://www.ziraatbank.com.tr
• Akbank Yardım Merkezi:
  “EFT işlemlerinde alıcı ismi ile IBAN uyumluluğu kontrol edilmez.”
  https://www.akbank.com

Yani özetle:

• IBAN doğru → isim yanlış: Para, IBAN'a ait hesaba geçer. İşlem başarıyla tamamlanır.
• IBAN yanlış → isim doğru: İşlem başarısız olur ya da başka bir hesaba gider. İade süreci zordur.

Bu nedenle para gönderirken IBAN numarasını eksiksiz ve doğru yazmak en kritik adımdır.

FAST ile Yapılan Para Transferlerinde İsim Hatası Olursa Ne Olur?

FAST sistemi, TCMB tarafından yönetilen ve bankalar arası anlık para transferini sağlayan bir altyapıdır. Bu sistemde para transferi yapmak için IBAN kullanabileceğiniz gibi, Kolay Adresleme Sistemi (KAS) sayesinde telefon numarası, e-posta adresi veya T.C. kimlik numarasıyla da gönderim yapılabilir.

TCMB’nin FAST sayfasındaki açıklama şu şekildedir:

“Kolay Adresleme kullanılarak yapılan ödemelerde alıcı ad-soyad ve hesap numarası girilmeyeceğinden hesap bilgilerine ilişkin yanlışlıkların oldukça az olması beklenmektedir.”

Ancak bu açıklama, sistemin alıcı ismini kontrol ettiği anlamına gelmez. Aksine, işlem sadece eşleştirilmiş IBAN üzerinden gerçekleştiği için, isim yanlış bile olsa para alıcıya ulaşır.

FAST işlemleri genelde birkaç saniyede tamamlanır ve bu yüzden yanlış gönderilen paralar hızlı şekilde hesaba geçer. Eğer hata fark edilirse, bir an önce bankanızın müşteri hizmetleriyle iletişime geçmeniz gerekir.

Klasik EFT ve Havale İşlemlerinde Durum Nedir?

Klasik bankacılık işlemlerinde (EFT ve havale), genelde şu şekilde bir prosedür işler:

• Havale: Aynı bankadaki hesaplar arası transferdir. Gerçek zamanlı gerçekleşir.
• EFT: Farklı bankalar arasındaki transferdir. Mesai saatlerine bağlıdır.

Bu işlemlerde de isim kontrolü yapılmaz. Bankalar arası transfer sisteminde alıcı IBAN'a göre işlem yapılır. Ad-soyad bilgisi, genelde dekonta yansır ama sistemsel bir kontrol mekanizması yoktur.

Örneğin; "Ali Kaya" adına bir IBAN’a para gönderirken "Ahmet Demir" yazarsanız ama IBAN doğruysa, para Ali Kaya’nın hesabına geçer ve işlem tamamlanır.

Papara ve Yeni Nesil Finans Uygamalarında Durum Farklı mı?

Papara, Paycell, Tosla, Param, Kolay Adres gibi dijital finansal servis sağlayıcıları, para transferlerinde genellikle benzer prensipleri takip eder. Bu platformlarda da IBAN numarası esas alınır, alıcı adı sadece görsel bir bilgi olarak sunulur.

Ancak bu platformların klasik bankalara göre daha kullanıcı dostu iade süreçleri sunduğu görülmektedir. Özellikle Papara’nın resmi destek kanalında şu ifadeler yer alır:

“Papara hesabınızdan yanlış bir kullanıcıya para gönderdiyseniz, işlem detaylarına girerek ‘işlem itirazı’ başvurusunda bulunabilirsiniz. Karşı tarafla iletişime geçilerek iade süreci başlatılır.”
https://www.papara.com

Yani yanlış gönderim durumunda Papara, işlem sisteminde yer alan bilgilerle karşı tarafla iletişime geçebilir ve karşı tarafın rızasıyla iade işlemini gerçekleştirebilir. Bu, klasik bankalardaki “hukuki sürece başvurun” cevabına göre oldukça avantajlıdır.

Ancak şunu unutmamak gerekir: Platform içi iade sistemleri, hukuken bağlayıcı değildir. Yani karşı taraf iade etmek istemezse veya işlemi geri çevirmeyi reddederse, Papara da dahil olmak üzere hiçbir dijital platform bu iade sürecini zorla yaptıramaz. Bu durumda adli yollar devreye girer.

Yanlış Para Transferi Yaparsam Ne Yapmalıyım?

Yanlış bir kişiye (veya yanlış IBAN’a) para gönderdiğinizde şu adımları izleyerek süreci yönetmelisiniz:

1. İşlem anında bankanıza veya uygulamaya bildirin.
   Çağrı merkezi ya da uygulama içi destek bölümünden “Yanlış EFT/Havale” bildirimi oluşturun.
2. İşlemin dekontunu ve detaylarını saklayın.
   Bu bilgiler, bankanın işlem izini sürmesinde faydalıdır.
3. İade talebi oluşturulmasını isteyin.
   Banka veya platform, karşı tarafla iletişime geçerek paranın iadesini rica eder.
4. Eğer sonuç alınamazsa, hukuki sürece başvurabilirsiniz.
   Savcılık ya da sulh hukuk mahkemesine başvurarak haksız zenginleşme davası açılabilir (BK m.77 ve m.78).

🔐 Hukuki Bilgilendirme ve Uyarılar

Bu yazı bilgilendirme amaçlıdır ve herhangi bir finansal kurum adına tavsiye niteliği taşımaz. Ancak kullanıcıların kendilerini koruyabilmesi adına dikkat etmesi gereken hukuki noktalar şunlardır:

• Borçlar Kanunu Madde 77-78: Haksız zenginleşme ilkesine göre, bir kişi başkasının rızası olmadan bir kazanç elde etmişse, bunu iade etmekle yükümlüdür.
• Ceza Kanunu Madde 155: Başkasına ait paranın iadesini reddetmek, bazı durumlarda güveni kötüye kullanma suçu kapsamında değerlendirilebilir.
• Banka Kayıtları: Bankalar, her işlemi kayıt altına alır. Bu nedenle işlemle ilgili tüm bilgiler delil olarak kullanılabilir. Örneğin dekont, işlem saati, alıcı bilgisi vb.
• FAST sistemi işlemlerinde de aynı kurallar geçerlidir: TCMB sistemine dahil olması, hukuki sürecin işlemeyeceği anlamına gelmez.

Uyarı: Yanlış gönderdiğiniz parayı geri almanız için karşı tarafın rızası gerekir. Rıza yoksa, yasal süreç başlatmak dışında başka bir çare bulunmaz. Bu tür durumlarda tehdit, şantaj gibi davranışlardan kesinlikle kaçınılmalıdır. Bu davranışlar ayrı suç kapsamına girer.

Bu nedenle herhangi bir yanlış transferde, önce kurumsal bankanız veya platformla iletişime geçmeli, eğer sonuç alınamazsa avukat desteğiyle adli yollar kullanılmalıdır.

Hangi Durumlarda Para Geri Alınamaz?

Şu durumlarda para iadesi büyük oranda imkânsız hale gelir:

• IBAN doğru ve karşı taraf parayı çekmişse ama iade etmeye yanaşmıyorsa, dava açılması gerekir.
• Parayı gönderdiğiniz kişi ölmüş, yurt dışına çıkmış ya da bilgilerine ulaşılamıyorsa, süreç çok uzayabilir.
• Kripto cüzdan, yurt dışı IBAN veya yasa dışı finansal işlem varsa, doğrudan adli makamlara başvurmanız gerekir.

Kişisel Bir Deneyim: Bir Harf Yüzünden Yanlış Hesaba Giden Para

Bir süre önce, bir tanıdığım acil para göndermemi istemişti. IBAN’ı WhatsApp üzerinden attı. IBAN’ı mobil bankacılığa yazarken son haneyi yanlış yazmışım. Alıcı adı doğruydu ama IBAN bir başkasına aitti. Para anında gitti. Bankamı aradığımda, işlemin tamamlandığını ve alıcının sistemde kayıtlı olduğunu öğrendim. Adı tamamen farklıydı. Yani sistemdeki "alıcı adı" uyarısı sadece bilgilendirme amaçlıydı. Banka, karşı tarafa ulaşarak iade talep etti ama geri ödeme rızaya bağlıydı. Şanslıydım, çünkü karşı taraf parayı iade etti. Ama ya etmeseydi?

Bu olaydan sonra fark ettim ki, IBAN doğruysa isim kısmına dikkat edilmemesi büyük risk doğuruyor. Bu yüzden artık para gönderirken IBAN'ı en az üç kez kontrol etmeden işlem yapmıyorum.

FAST, EFT, Papara ve Geleneksel Banka Transferlerinin Karşılaştırması

Sonuç: İsmi Değil IBAN’ı Doğrula, Yoksa Sonrası Zor Olabilir

Tek bir harf hatası ya da yanlış kopyalanmış bir IBAN, telafisi zor bir zarara dönüşebilir. İsim doğru bile olsa IBAN başka birine aitse, para o kişiye gider. Bankalar ve dijital ödeme platformları bu konuda alıcı ismini kontrol etmezler, çünkü işlem protokolü IBAN bazlıdır. Hatalı transferlerde geri alım için zaman çok kritiktir ve işlem tamamlandıktan sonra ancak karşı tarafın iyi niyetiyle para iadesi gerçekleşebilir.

Bu nedenle:

• IBAN’ı defalarca kontrol edin, gerekirse sesli olarak doğrulayın.
• Transfer açıklamasına isim yazmak, en azından bir kanıt bırakmak açısından faydalı olabilir.
• Yanlış transferde hemen ilgili kurumla iletişime geçin, dekontu saklayın.
• Geri alınamayan durumlarda yasal haklarınızı aramaktan çekinmeyin.

Sık Sorulan Sorular (SSS)

IBAN doğru, isim yanlışsa para gider mi?

Evet. Türkiye’de hem FAST hem de EFT/havale sistemlerinde sadece IBAN kontrol edilir. İsim yanlışsa da işlem gerçekleşir.

Papara’ya yanlış kişiye para gönderirsem ne yapabilirim?

Hemen Papara destek kanalına “işlem itirazı” talebi gönderebilirsiniz. Papara karşı tarafla iletişime geçip iade sürecini başlatabilir ama yasal olarak geri alım karşı tarafın rızasına bağlıdır.

Yanlış kişiye gönderilen parayı hukuken geri alabilir miyim?

Evet. Türk Borçlar Kanunu m.77 ve m.78 uyarınca “haksız zenginleşme” nedeniyle iade davası açabilirsiniz. Ancak süreç zaman ve avukat desteği gerektirir.

Hesap Numarasına Para Gönderildiğinde İsim Farklıysa Ne Olur?

Günümüzde para transferlerinin çoğu IBAN üzerinden yapılsa da, bazı bankalarda hâlâ sadece hesap numarası ile havale yapılmasına izin verilmektedir. Bu genellikle aynı banka içindeki gönderimlerde (havale) geçerlidir. Peki bu tür transferlerde isim uyuşmazlığı durumunda ne olur?

Burada durum bankanın iç sistemine bağlıdır. Bazı bankalar, hesap numarası ile yapılan gönderimlerde alıcı adıyla teknik olarak eşleşme kontrolü yapabilir. Ancak bu işlem, bankadan bankaya değişir ve sistemsel olarak zorunlu bir kontrol değildir.

Genel durum şudur:

• Eğer alıcı hesap numarası geçerliyse, isim uyuşmasa da işlem gerçekleşebilir.
• Bazı bankalar, isim uyuşmazlığı varsa işlemi durdurabilir veya uyarı verebilir.
• Ancak bu kontroller her bankanın inisiyatifindedir, sistem genelinde zorunlu değildir.

Örneğin, Ziraat Bankası’nın bazı şubelerinde hesap numarası + isim kombinasyonuyla yapılan işlemlerde, sistemde isim uyuşmazlığı varsa uyarı ekranı çıkar ve banka görevlisi işlemi durdurabilir. Ancak bu kontrol mobil bankacılık uygulamalarında genellikle uygulanmaz.

Yani yalnızca hesap numarasına yapılan gönderimlerde alıcı adı bazı durumlarda kontrol edilebilir, ancak bu durum standart değildir. En güvenli yöntem yine de IBAN kullanımıdır, çünkü her IBAN tek bir kişiye tanımlıdır ve sistemsel olarak daha nettir.

Özetle:

• IBAN → sadece IBAN kontrol edilir, isim kontrolü yok.
• Hesap numarası → bazı bankalarda isteğe bağlı isim kontrolü olabilir.