Partikül Filtresi Temizliği Nasıl Yapılır?

Partikül Filtresi (DPF) Nedir ve Neden Temizlenmesi Gerekir?

Partikül filtresi konusu ilk kez kendi aracımda uyarı ışığı yandığında karşıma çıkmıştı. Dizel araç kullanıyorsam bu sistemin zaten motorun ayrılmaz bir parçası olduğunu biliyordum ama neden bu kadar hassas olduğunu ve ne zaman tıkandığını o ana kadar hiç derinlemesine düşünmemiştim. DPF uyarısı yandığında aracın gaz yememesi, çekişin düşmesi ve motor sesinin değişmesi bana bu parçanın ne kadar kritik olduğunu gösterdi. Bugün geriye dönüp baktığımda, partikül filtresinin mantığını ve neden temizlik gerektirdiğini anladıkça dizel aracın bakımı ile ilgili birçok şeyin daha netleştiğini görüyorum.

Partikül filtresi basit bir metal kutu gibi görünse de içinde petek yapısına benzeyen seramik bir filtre bulunuyor. Dizel yanma sonucunda ortaya çıkan kurum ve partiküller bu peteklerde tutuluyor. Amaç, havaya salınacak zararlı maddeleri minimuma indirmek. Yani filtreden geçen kurumun yüzde 90’dan fazlası burada tutuluyor. Bu iyi bir şey, ancak bir noktadan sonra filtre dolmaya başladığında motorun nefes alışını kısıtlayan bir tıkanıklığa dönüşüyor.

Partikül Filtresi İptali Turboya Zarar Verir mi?

Turbo Lag Nedir? Azaltılabilir mi?

Turbo Motor mu Atmosferik mi Daha Sorunsuz?

İlk zamanlar “Neden kendiliğinden temizlenmiyor ki?” diye düşündüğüm oluyordu. Sonradan öğrendim ki aslında kendisini temizlemeye çalışıyor ama bunu ancak doğru şartlar sağlandığında yapabiliyor. Burası işin püf noktası: DPF’nin temizlenebilmesi için egzoz sıcaklığının belirli bir dereceye ulaşması gerekiyor. Özellikle şehir içinde kısa mesafe kullanımda bu sıcaklık seviyesine çıkılamadığı için filtre temizliği yarıda kalıyor. Bu yüzden DPF, uzun yol ve sabit hızda kendini temizlemek için daha avantajlı bir konuma geçiyor.

1. DPF’nin çalışma mantığını kendi deneyimlerimle anlamam

Bir dizel aracın çalışması sırasında yanma odasında hem enerji üretiliyor hem de kurum oluşuyor. Bu kurumlar egzozdan dışarı çıkmadan önce partikül filtresine geliyor ve burada tutuluyor. Eğer filtre olmasaydı dizel araçların egzozundan yoğun siyah duman çıkardı. DPF'nin asıl görevi bu dumanı görünmez hale getirmek değil; çevreye verilen zararı ciddi ölçüde azaltmak. Bu yönüyle aslında yararlı bir teknoloji ama son kullanıcı olarak sık sık sorun yaşanınca insan bu faydayı arka planda unutuyor.

Kendi gözlemlerime dayanarak partikül filtresinin şunları beklediğini fark ettim:

• Egzoz sıcaklığının 550 dereceye kadar çıkması
• Motorun uzun süre sabit yükte çalışması
• Rejenerasyonun kesintiye uğramaması
• Yakıt karışımının doğru ayarlanması

Bu şartlar sağlanmadığında filtre içindeki kurum miktarı zamanla artıyor. Filtre tamamen tıkanırsa motorun nefes alışını kısıtladığı için aracın çekişi bariz şekilde düşüyor.

2. DPF neden tıkanır? En sık gördüğüm senaryolar

Kendi aracımda tıkanma yaşamadan önce bu sorunların neden bu kadar yaygın olduğunu anlamazdım. Fakat bir süre dizel araçlarla ilgili araştırmalar yapınca birçok sebebi gördüm. Bazıları sürüş tarzıyla ilgili, bazıları yakıt kalitesiyle, bazıları ise motorun diğer parçalarındaki arızalarla bağlantılı.

2.1. Sürekli düşük hız ve kısa mesafe kullanım

Şehir içinde iki dakika gidip stop ettiğim zamanların çok olduğunu fark ettim. Motor tam ısınıyor derken tekrar stop etmek filtreyi sürekli yarım bırakıyor. Bu tür kullanım partikül filtresinin en büyük düşmanı.

2.2. Kalitesiz yakıt

Uygun olmayan yakıt kurum üretimini artırıyor. Daha fazla kurum demek filtreye daha fazla yük binmesi anlamına geliyor.

2.3. Enjeksiyon veya EGR sorunları

Enjektör bozuksa dizel düzgün yanmıyor, EGR arızalıysa yanmamış gazlar motora geri dönüyor. Bu iki durum da filtrenin çabuk dolmasına yol açıyor. Hatta DPF'den önce kontrol edilmesi gereken en önemli yerlerden biri EGR valfi.

2.4. Turbo verimsizliği

Turbo yeterince basınç oluşturamıyorsa motor istenen kararlılıkta yanma sağlayamıyor. Yanma zayıfladıkça kurum miktarı artıyor.

2.5. Araca yazılım atılması

Tork artırmak için yazılım atılmış araçlarda yakıt püskürtme zamanlaması değiştiği için kurum üretimi artabiliyor. Bu da filtreyi olduğundan hızlı tıkıyor.

3. DPF tıkanmasının belirtileri

Partikül filtresi tıkandığında araç aslında birçok uyarı veriyor. Bu belirtileri erken fark edince temizlik işlemini yapmak kolaylaşıyor, geç fark edilirse durum maliyetli bir arızaya dönüşebiliyor. Kendi aracımda yaşadığım belirtileri ve gördüğüm yaygın işaretleri şöyle sıralayabilirim:

3.1. Çekiş düşmesi

Aracın gaz tepkisi hissedilir şekilde azalıyor. Gaz pedalına bastığımda geç tepki veriyor. Rampalarda zorlanmaya başlıyor.

3.2. Yüksek yakıt tüketimi

Motor yeterince nefes alamadığı için yakıt enjeksiyon süreleri uzuyor. Bu da tüketimi artırıyor. DPF tıkalıyken şehir içi yakıt tüketiminin 1–2 litre arttığını gözlemledim.

3.3. Rejenerasyonun sıklaşması

Normalde 250–400 km’de bir yapılan rejenerasyon, tıkanma başladığında 50–100 km’ye düşüyor. Bu, filtrenin sürekli kurumla dolmasının bir işareti.

3.4. Motorun normalden sıcak çalışması

Egzoz hattı ekstra yük altında kaldığı için motor ısısı artıyor. Uzun dur-kalk trafikte bu daha belirgin oluyor.

3.5. DPF uyarı ışığı

Belli bir seviyeden sonra araç açıkça “DPF dolu, temizlik yap” şeklinde uyarı veriyor. Bu uyarı çoğu araçta sarı renkte yanıyor. Eğer kırmızıya dönerse ciddi tıkanma var demektir.

4. Hangi araçlarda DPF sorunu daha sık görülüyor?

Kullandığım araçlar ve çevremde gördüklerim üzerinden bir değerlendirme yaptığımda bazı modellerin DPF konusunda daha hassas olduğunu fark ettim. Bu durum çoğu zaman kullanım alışkanlıklarından ve motor tasarımından kaynaklanıyor.

• Eski nesil Euro 4 ve Euro 5 dizeller daha hızlı tıkanıyor.
• Start-stop özelliği çok çalışan araçlarda rejenerasyon sık kesiliyor.
• 1.6 dizel küçük hacimli motorlar düşük ısıda çalıştığı için daha çabuk doluyor.
• Yoğun şehir trafiğinde kullanılan araçlar en riskli grupta.

Hatta bazı markalar, düşük sıcaklıkta çalışan motor tasarımı nedeniyle DPF sorunlarıyla daha çok anılıyor. Bu durum bazen üretim hatası değil, tamamen kullanım şekline bağlı bir sonuç oluyor.

Dizel Araçta Turbo Neden Arıza Verir?

El Freni (EPB) Donması Yeni Arabalarda Olur mu?

Şanzıman Vuruntusu Nedir ve Nasıl Anlaşılır?

Partikül Filtresi Temizleme Yöntemleri: Hangisi İşe Yarar, Hangisi Zarar Verir?

Partikül filtresinin nasıl tıkandığını, neden hassas olduğunu ve ne tür belirtiler verdiğini kendi kullanımımda gördükten sonra aklımdaki en büyük soru şuydu: “Peki bu filtreyi nasıl temizleyebilirim ve gerçekten hangi yöntem işe yarıyor?” İnternette onlarca farklı yöntem dolaşıyor ama hepsinin aynı etkiyi göstermediğini ve bazılarının motora zarar verebildiğini yaşayarak öğrendim. Bu bölümde hem kendi deneyimlerimden hem de uzman görüşlerinden süzdüğüm bilgileri tek tek anlatıyorum.

1. Pasif rejenerasyon (Kendiliğinden temizleme)

DPF’nin temel temizleme yöntemi aslında tamamen otomatik olan pasif rejenerasyon. Bu süreç, aracın egzoz sıcaklığı belirli bir dereceye (genellikle 500–550°C arası) ulaştığında kendiliğinden gerçekleşiyor. Bu ısıya ulaşmanın en kolay yolu uzun yolda sabit hızda gitmek.

1.1. Sabit hız ve doğru devir aralığı

Kendi aracımda en etkili sonucu 90–110 km/s sabit hızla giderken aldım. Motordaki yük dengeli olduğu için egzoz sıcaklığı kısa sürede yükseliyor ve filtre kendi kendine temizleniyor. Ancak burada dikkat edilmesi gereken şey, 4–5 dakikalık kısa bir hızlanmanın yeterli olmaması. Gerçek bir pasif rejenerasyon için 15–20 dakika arasında sabit hız gerekiyor.

1.2. Ne zaman işe yaramıyor?

Pasif rejenerasyonun işe yaramadığı birkaç senaryoya rastladım:

• Egzoz sıcaklığı yeterince yükselmiyorsa
• EGR valfi arızalıysa
• Turbo verimli çalışmıyorsa
• Kurum miktarı tamamen “kül” seviyesine dönüştüyse

Bazı kullanıcıların “uzun yola çıktım, yine de temizlenmedi” demesinin nedeni genelde bu durumlardan biri.

2. Aktif rejenerasyon (Araç kendi kendine tetikler)

Bazı araçlarda motor kontrol ünitesi (ECU), DPF doluluğunu algıladığında aktif rejenerasyon başlatıyor. Bu durumda araç ekstra yakıt püskürtüyor ve egzoz sıcaklığını suni olarak yükseltiyor.

2.1. Aktif rejenerasyon başladığını nasıl anlıyorum?

Kendi aracımda aktif rejenerasyon başladığında şu değişiklikleri fark ettim:

• Rölanti devri yükseliyor (800’den 900–1000’e çıkabiliyor)
• Fan sesi sürekli çalışıyor
• Aracın altından sıcak hava kokusu geliyor
• Anlık yakıt tüketimi belirgin şekilde yükseliyor

Bu belirtiler varsa araç DPF’yi yakmaya çalışıyor demektir.

2.2. Neden yarıda kesiliyor?

Araç durduğunda, ışıklarda beklediğimde veya seyri kesip park ettiğimde aktif rejenerasyon anında iptal oluyor. Bu durumu kendi kullanımımda en sık şehir sürüşünde gördüm. Rejenerasyon tamamlanmadığı için araç yeniden deniyor ve bu döngü fazla tekrarlanırsa DPF kısa sürede tıkanıyor.

3. Elle tetiklenen rejenerasyon (Servis cihazıyla)

Bir dönem kendi aracımda DPF doluluğu %90 seviyesine ulaşınca servis “zorunlu rejenerasyon” işlemi yaptı. Bu işlem, bilgisayarla DPF’nin yanma sürecini manuel olarak başlatmak demek. Normalde araç kendi kendine yapamadığı için uzman kontrolünde mecburen başlatılıyor.

3.1. Bu işlem nasıl yapılıyor?

Servis cihazı araca bağlanıyor ve DPF’nin yanması için komut veriliyor. Motor 3000–3500 devirde sabit tutuluyor. Egzoz sıcaklığı ise 600–650°C seviyesine kadar çıkıyor. Kurumlar bu sıcaklıkta parçalanıp kül hâline dönüyor.

3.2. Avantajları

• Temizlik işlemi hızlı tamamlanıyor
• Filtre tamamen yanabiliyor
• DPF uyarısı kısa sürede kayboluyor

3.3. Riskler

• Turbo aşırı ısınabiliyor
• Motor yağı incelmeye başlıyor
• Yanma sırasında egzozdan yoğun sıcak kokusu geliyor
• Yağ ömrü ciddi şekilde kısalıyor

Elle rejenerasyon yapılmışsa mutlaka kısa süre içinde yağ değişimi öneriliyor. Ben de bu işlemin ardından motor yağı ve filtresini hemen değiştirmiştim.

4. DPF katkı ürünleri gerçekten işe yarıyor mu?

Piyasada onlarca katkı ürünü var. Bu ürünlerin bazılarını denediğimde açıkçası beklediğim kadar etkili olmadıklarını gördüm. Etki çoğu zaman tıkanıklığın derecesine göre değişiyor. Katkılar yalnızca “hafif tıkanıklık” durumunda işe yarayabiliyor.

4.1. Depoya eklenen katkılar

Depoya dökülen katkılar yanmayı kolaylaştıran kimyasallar içeriyor. Bu ürünler yakıtın daha temiz yanmasını sağlayarak kurum miktarını azaltmayı hedefliyor. Ancak ağır tıkanıklıkta tek başına çözüm değil.

4.2. Sprey şeklindeki DPF temizleyiciler

Bazı ustalar DPF’nin oksijen sensörü söküldükten sonra içeri sprey sıkıyor. Sprey köpük hâlinde filtreden geçiyor ve kurumları çözüyor. Benim gördüğüm kadarıyla bu yöntem orta seviyedeki tıkanıklıkta işe yarıyor.

4.3. Katkıların riskleri

• Sensörlere zarar verebilir
• Köpük akışı yanlış yapılırsa filtreye baskı uygulayabilir
• Kurum köpük hâlinde kaldığında egzoz hattında birikinti oluşturabilir

Bu yüzden katkıları rastgele uygulamak yerine bilinçli şekilde kullanmak daha doğru.

5. Sök-tak profesyonel temizlik (En etkili yöntem)

Denediğim ve çevremde en etkili sonucu gördüğüm yöntem kesinlikle profesyonel sök-tak temizlik. Bu işlemde filtre araçtan tamamen sökülüyor ve özel makinelerde ters basınç + sıcak su + kimyasal kombinasyonuyla temizleniyor. Kurum, kül ve reçine dahil her şey çıkıyor.

5.1. Temizleme işlemi nasıl yapılıyor?

• DPF tamamen sökülüyor
• Özel makinede ters basınç uygulanıyor
• Yüksek ısıda su ve kimyasal karışım pompalıyorlar
• Filtre tamamen kurutuluyor
• Takılıp test ediliyor

5.2. Neden en etkili yöntem?

• Kurumun tamamı çıkıyor
• Kül temizleniyor (rejenerasyonla kül yok olmaz)
• Motorun nefes alış kapasitesi neredeyse sıfır kilometre seviyesine dönüyor
• DPF ömrü uzuyor

Benim gözlemime göre gerçekten dolmuş bir DPF’nin tek net çözümü bu yöntem.

5.3. Ortalama fiyat aralığı

Servisten servise değişiyor ama genel olarak:

• Sök-tak işlemi: 1.000–2.000 TL
• Makinede profesyonel temizlik: 2.000–4.000 TL
• Sensör kontrolü: 500–1.000 TL

(Fiyatlar bölge, araç türü ve işçilik kalitesine göre değişebiliyor.)

6. DPF iptali (Neden tavsiye etmediğimi kullanıcı gözüyle anlatıyorum)

Bir dönem birçok kişinin “DPF iptali yaptırdım, oh rahatladım” dediğini duyuyordum. Ama işin aslında o kadar masum olmadığını öğrendiğimde bu işlemi hiçbir zaman düşünmedim.

6.1. İptalin zararları

• Egzozun çevreye verdiği zarar artıyor
• Muayeneden geçmeme riski var
• Motor, doğru hava-yakıt karışımını sağlayamıyor
• Turbo basıncı dengesizleşiyor
• Aracın ikinci el değeri düşüyor

Kısacası, DPF iptali kısa vadede rahatlama sağlasa da uzun vadede hem motor sağlığını hem yasal durumu hem de satışı etkiliyor.

DPF Sorununu Tekrar Yaşamamak İçin Neler Yapıyorum?

Partikül filtresi temizlendikten sonra işin bitmediğini zamanla öğrendim. İlk başta “Temizlik yapıldı, artık sorun bitti” diye düşünüyordum ama aslında asıl önemli süreç bundan sonra başlıyor. Çünkü DPF’nin yeniden hızla tıkanması tamamen kullanım şekline bağlı. Bu bölümde, temizlik sonrası yapılan bakımların neden hayati olduğunu, hangi alışkanlıkları değiştirdiğimde sorun yaşamadığımı ve masrafların nasıl şekillendiğini kendi deneyimlerimle paylaşıyorum.

1. Temizlikten sonra mutlaka yapılması gerekenler

Temizlik işlemi tamamlandıktan sonra bazı bakım adımlarının atlanması, bir süre sonra tekrar aynı sorunu yaşamaya sebep olabiliyor. Bu adımları atladığım dönemleri düşününce neden filtrenin kısa sürede yeniden dolduğunu daha iyi anlıyorum.

1.1. Motor yağı ve yağ filtresi değişimi

Her rejenerasyon işleminde motor yağı incelmeye başlıyor. Özellikle servis tarafından zorunlu rejenerasyon yapıldıysa yakıtın bir kısmı yağın içine karışabiliyor. Bu durumda yağın koruyuculuğu azalıyor. Temizlik işleminden sonra yağ değişimi yapmak, turbo ve motor sağlığı için kritik bir adım.

1.2. Yakıt sistemi temizliği

Enjektörlerin püskürtme kalitesi bozulduğunda yakıt yanması zayıflıyor ve bu, kurum oluşumunu artırıyor. Temizlik sonrası yakıt sistemi katkısı veya profesyonel enjektör temizliği yapmak, DPF’nin daha uzun süre temiz kalmasını sağlıyor.

1.3. EGR kontrolü

DPF ile EGR birbirini çok etkiliyor. EGR valfi kurumla kaplandığında motor yanması bozuluyor, egzoza daha çok kurum gidiyor ve filtre hızlı doluyor. Bu yüzden temizlikten hemen sonra EGR’nin sağlıklı çalıştığından emin olmak şart.

1.4. Turbo basınç ve kaçak kontrolü

Turbo kaçakları veya düşük basınç sorunları yanma kalitesini etkilediği için DPF’nin yükünü artırıyor. Temizlik sonrası turboda herhangi bir gevşeme veya kaçak olmadığını kontrol ettirmek iyi bir önlem.

2. DPF’nin yeniden tıkanmaması için kişisel kullanım önerilerim

Bir süre sonra fark ettim ki partikül filtresinin ömrü tamamen kullanım tarzıyla doğru orantılı. Yani araç nasıl kullanılıyorsa DPF de o kadar uzun ya da kısa sürede tıkanıyor. Kendi kullanımımda edindiğim tecrübeler sayesinde artık çok uzun zamandır DPF uyarısı almadığımı rahatlıkla söyleyebilirim.

2.1. Haftada en az bir kez 15–20 dakika sabit hızda kullanım

Bu, DPF için altın kural diyebilirim. Uzun yol yapmak gerekmiyor; şehir dışına çıkan düz bir yolda bile sabit hızda 15–20 dakika ilerlemek filtreyi oldukça rahatlatıyor.

2.2. Kaliteli yakıt kullanmak

Yakıt kalitesinin DPF üzerindeki etkisi sanıldığından daha büyük. Kalitesiz yakıtın motor içinde bıraktığı kurum miktarı, yüksek kaliteli yakıta göre çok daha fazla. Bu sebeple güvenilir istasyonları tercih etmek büyük fark yaratıyor.

2.3. Motoru düşük devirde boğmamak

Dizel motorların düşük devirde kullanılmasının avantajları var ama sürekli bu şekilde kullanmak yanmanın kalitesini düşürüyor. Ben genellikle vites yükseltirken motoru zorlamayacak ama yanmayı verimli tutacak bir devir aralığını tercih ediyorum.

2.4. Sık sık kısa mesafe kullanımından kaçınmak

DPF’nin en büyük düşmanı kısa mesafe. Motor ısınmadan yapılan dur-kalk sürüşlerinde yanma tam gerçekleşmiyor ve partikül filtresi hızlı doluyor. Mecbur kalmadıkça çok kısa mesafeleri araçla gitmemek bu sorunu ciddi oranda azaltıyor.

2.5. Aracı stop etmeden önce rejenerasyonun bitmesini beklemek

Aktif rejenerasyon sırasında fan sesi artıyor, motor devri yükseliyor ve araç belli bir davranış sergiliyor. Böyle bir durumda aracı hemen stop etmeyip birkaç dakika rejenerasyonun bitmesini beklemek filtreden büyük yük alıyor.

3. Masraf kalemleri (genel piyasa gözlemlerim)

DPF temizliği masrafları farklı şehirlerde, ustalarda ve araç modellerinde değişebiliyor. Ben kendi araştırmalarımı yaparken ortalama fiyatları genel hatlarıyla şöyle gözlemledim:

3.1. Cihazla rejenerasyon fiyatları

Bu işlem genellikle en uygun fiyatlı yöntemlerden biri. Ancak ağır tıkanıklıkta etkisi sınırlı.

• 500 – 1.500 TL arası

3.2. Sök-tak profesyonel temizlik

Gerçek anlamda derin temizlik sağlayan yöntem olduğu için fiyatı daha yüksek.

• 2.000 – 4.000 TL arası
• İşçilik + makine temizliği dahil

3.3. Sensör ve EGR problemleri

• EGR temizlik: 700 – 2.000 TL
• DPF basınç sensörü: 1.000 – 2.500 TL
• Lambda sensörü: 1.500 – 3.500 TL

DPF tıkandığında genellikle bu parçaların da kontrol edilmesi gerekiyor çünkü arızalı bir sensör filtreyi aşırı zorlayabiliyor.

4. DPF arızasıyla birlikte ortaya çıkabilen ek sorunlar

Partikül filtresi sorun yaşadığında sadece egzoz hattı değil, motorun birçok bileşeni etkileniyor. Bu yüzden DPF doluluğu yüksek seviyeye ulaştığında zaman kaybetmeden müdahale etmek gerekiyor.

4.1. Turbo gecikmesi

DPF tıkalı olduğunda egzoz gazı çıkamadığı için turbo geç devreye giriyor. Bu da aracın gaz tepkisini zayıflatıyor.

4.2. Enjektör kurumlanması

Kötü yanma enjektörlerin ucunda kurum birikmesine sebep oluyor. Bu durum daha fazla kurum üretimi ve daha fazla DPF yükü anlamına geliyor.

4.3. EGR’nin tamamen kapanması

EGR kurumla dolduğunda valf açılıp kapanamaz hale geliyor. EGR’nin sağlıklı çalışmaması DPF’nin dolma hızını ciddi şekilde artırıyor.

4.4. Yakıtın motor yağına karışması

Rejenerasyon yarıda kesildiğinde püskürtülen yakıt yanmadan egzoza gidiyor ve bir kısmı silindirlerden aşağıya sızarak motor yağına karışabiliyor. Bu da yağın koruma özelliğini düşürüyor.

5. SSS – Sık Sorulan Sorular

DPF temizliği kaç kilometrede bir yapılmalı?

Bu, kullanım şekline göre değişiyor. Şehir içi yoğun kullanımda 20–30 bin km’de bir gerekebilir. Uzun yol ağırlıklı kullananlarda 60–80 bin km’ye kadar problemsiz gidebiliyor.

DPF tıkanınca araç çekişten neden bu kadar düşüyor?

Çünkü motor egzozu dışarı atamadığında turbo gecikiyor, yanma verimi düşüyor ve motorun nefes alışı kısıtlanıyor.

Ev tipi DPF temizleme spreyi gerçekten işe yarıyor mu?

Sadece hafif tıkanıklıkta işe yarıyor. Filtre ciddi şekilde doluysa profesyonel temizliğin yerini tutmuyor.

Kısa mesafe kullanımında DPF’yi korumanın en etkili yolu nedir?

Haftada en az bir kez sabit hızda 15–20 dakika kullanmak ve rejenerasyonları yarıda kesmemek.

DPF temizliği motora zarar verir mi?

Doğru yöntemle yapıldığında zarar vermez. Ancak zorunlu rejenerasyon işlemi sonrası mutlaka yağ değişimi yapılması gerekir.