Araba Hararet Yapıyorsa Ama Su Eksiltmiyorsa Sebep Ne Olabilir?

Araba Hararet Yapıyorsa Ama Su Eksiltmiyorsa Sebep Ne Olabilir? (Sorunun Mantığını Anlamak)

Bir araç hararet yaptığında çoğu sürücü ilk olarak su eksiltme ihtimalini düşünür. Çünkü yıllardır bilinen en klasik senaryo şudur: motor ısınınca su taşar, su azalınca soğutma sistemi görevini yapamaz ve araç hararet eder. Ancak modern araçlarda giderek yaygınlaşan bir başka durum daha vardır: araba hararet yapar ama su hiç eksilmez.

Bu senaryo ilk başta sürücünün kafasını karıştırır. Çünkü su eksilmesi yoksa, gözle görünür bir sızıntı yoksa ve araba hâlâ antifrizle doluysa mantıksal olarak hararet etmemesi gerekir. Oysa aracın su eksiltmeden hararet etmesinin en az 10 farklı teknik nedeni vardır. Üstelik bazıları masum ve kolay çözülebilirken, bazıları fark edilmediğinde daha büyük arızalara yol açabilir.

Bu bölümde su eksilmeyen ama ısınan bir motorun gerçek sebeplerini, sistemin nasıl çalıştığını ve neden her hararetin mutlaka “su kaçağı” ile açıklanamayacağını detaylı bir şekilde ele alıyorum.

Arabada Titreme Neden Olur?

Otomatik Vites Geçişleri Sertleştiyse Ne Anlama Gelir?

Partikül Filtresi İptali Turboya Zarar Verir mi?

1. Hararet – Su Eksiltme İlişkisi Neden Artık Tek Açıklama Değil?

Eski tip soğutma sistemlerinde su eksiltme hararetin %80 sebebiydi. Çünkü soğutma kapalı devre değildi, genleşme kabı yoktu, radyatör kapağı basınçlı çalışmıyordu. Modern araçlarda ise:

• Basınçlı kapaklar sayesinde su kaynama sıcaklığı 100°C’nin üzerine çıkar.

• Genleşme kabı taşma suyunu geri toplar.

• Sistemde tamamen kapalı devre dolaşım vardır.

• Kaçak olsa bile bir süre eksiltme fark edilmeyebilir.

Bu nedenle “su eksilmiyorsa sorun yok” düşüncesi doğru değildir. Günümüz araçlarında su eksiltmeden hararet yaptırabilecek çok daha karmaşık sebepler vardır.

2. Harareti Doğru Okumak Önemlidir: Gösterge Her Zaman Gerçeği Söylemez

Birçok sürücü hararet göstergesine bakarak yorum yapar. Ancak pek çok modern araçta hararet göstergesi gerçek ısıyı göstermemek için aralık daralmış şekilde tasarlanır. Yani araç 90°C ile 104°C arasında olsa bile hararet göstergesi hala “ortada” durabilir.

Bu durumda ısınma başlamıştır ama sürücü hararet ettiğini anlamaz. Sonra ısı 105°C’yi geçince gösterge bir anda yukarı çıkar ve panik başlar.

Bu nedenle hararet göstergesinin “sunabileceği bilgiye güvenmek” yanlıştır. Özellikle su eksiltmediği halde hararet eden araçlarda bu durum sık görülür.

3. Su Eksiltmeyen Ama Hararet Yapan Araçların En Sık Nedeni: Termostat Sorunları

Su eksiltmeyen araçlarda hararetin en yaygın sebebi termostat arızasıdır. Termostat motor ısınmadan suyun radyatöre geçmesini engeller, motor ısınınca açılarak suyun geniş bir devridaim döngüsüyle soğumasını sağlar.

Eğer termostat takılı kalırsa:

• Soğutma suyu küçük devrede dönmeye mahkûm olur.

• Radyatöre su gitmediği için motor aşırı ısınır.

• Ancak su eksiltme görülmez çünkü sistem kapalı devredir.

• Hararet yükselir ama “su kaçağı” yoktur.

Sürücüler bu durumu genellikle yanlış yorumlar çünkü termostat arızasında suyun rengi bile değişmez, seviye de aynı kalır.

4. Devirdaim Pompası Arızası: Su Var Ama Dolaşmıyorsa?

Modern motorlarda su pompası arızalandığında su eksilmez çünkü kaçak olmayabilir. Ancak su pompası döndürme görevini yerine getirmiyorsa suyu sistem içinde dolaştıramaz.

Bunun sonucu:

• Motor içindeki su kaynar.

• Radyatöre su ulaşmaz.

• Motor ısısı hızla yükselir.

• Su eksiltme yoktur ama aşırı hararet vardır.

Su pompası arızası özellikle şu durumlarda daha belirgindir:

• Hararet yalnızca yokuşlarda artıyorsa.

• Klimayı açınca motor daha çabuk ısınıyorsa.

• Rölantide hararet hızla artıyorsa.

Pompa kanatçıklarının kırılması veya pompa milinin boşa dönmesi su seviyesini değiştirmez ama motoru çok ciddi şekilde ısıtır.

5. Radyatör Tıkalıysa Su Eksilmeden Hararet Edebilir

Radyatör peteklerinin iç ve dış tıkanıklığı su eksiltme yapmaz ama soğutmayı ciddi şekilde azaltır. Özellikle:

• Kireçlenmiş radyatör iç yüzeyleri

• Dıştan toz, böcek, çamur birikmesi

• Antifriz kullanılmadığı için oluşan pas

radyatörün soğutma kapasitesini düşürür.

Radyatör tıkalıysa şu belirtiler görülür:

• Hararet yaz sıcağında daha hızlı artar.

• Klimayı açınca hararet yükselir.

• Uzun yolda sorun yoktur, şehir içinde hararet artar.

Bunlar su eksiltme yapmadığı halde hararet yaratan en yaygın etkenlerden biridir.

6. Radyatör Fanı Çalışmıyorsa Motor Kaynar (Ama Su Eksilmez)

Fan arızası su eksiltmeden hararete yol açabilir. Çünkü motor ısındığında radyatörün soğutmak için fırtına gibi hava üflemesi gerekir. Bu fan:

• Fan müşürü arızalıysa çalışmaz.

• Fan motoru yanmışsa devreye girmez.

• Fan rölesi bozuksa açılmaz.

Fan açmıyorsa motor özellikle:

• trafikte dur-kalk sırasında,

• rölantide beklerken,

• yavaş hızda rampalarda

hızla ısınır. Ancak su eksiltme olmaz çünkü sistem basınçlıdır.

7. Fan Müşürü Doğru Değer Göndermiyorsa Hararet Yapabilir

Fan müşürü, motor bloğundaki sıcaklık belirli dereceye gelince fanı devreye sokan özel bir sensördür. Eğer:

• yanlış değer gönderiyorsa,

• erken açmıyorsa,

• hiç açmıyorsa,

motor su eksiltmese bile ısınır. Bu durum özellikle düşük hızlarda belirgindir.

Müşür arızası çoğu zaman gözden kaçar çünkü gösterge hararetini normal gösterirken motor aslında ısınmış olabilir.

8. Kalorifer Peteği Tıkalıysa Motor Soğuyamaz

Kalorifer peteği de motorun soğutma sisteminin bir parçasıdır. Peteğe doğru su gidemiyorsa motorun ısısını bir miktar azaltması gereken sistem devre dışı kalır.

Bunun sonucu:

• Kışın kalorifer geç ısınır.

• Aracın camları geç çözünür.

• Motor su eksiltmez ama ısınır.

Özellikle kabin içinde tatlımsı koku varsa kaçak da olabilir ancak bu her zaman görülmez.

9. Kapak – Basınç Sorunları (Radyatör Kapağı veya Genleşme Kabı Kapağı)

Radyatör kapağının veya genleşme kabı kapağının basınç ayarı bozulduğunda:

• su eksiltmeye gerek kalmadan sistem basıncını kaybeder,

• su daha çabuk kaynar,

• motor normalden hızlı ısınır.

Kapağın contası sertleşmişse bu durum sık görülür. 100 TL’lik bir kapak tüm sistemi düzeltebilir.

10. Antifriz Eksikliği Su Eksiltmeden Hararet Yapar

Birçok sürücü “ama su eksiltmiyor” diye düşünür fakat antifriz oranı eksildiğinde suyun kaynama noktası düşer. Yani su yine tamdır ama 95°C gibi daha düşük sıcaklıklarda kaynar.

Bunun sonucu:

• su taşmadan motor ısınır,

• hararet göstergesi hızla yükselir,

• ama genleşme kabında su seviyesi hâlâ doludur.

Bu nedenle antifriz seviyesi “tam su var” yanılgısının önemli sebeplerinden biridir.

Amortisör Neden Bozulur ya da Kitler?

2. El Otomatik Vites Araç Alacaklara Altın Değerinde Tavsiyeler

Araba Neden Soğukta Zor Çalışır?

11. Motor Yağı Yetersizse Su Eksiltmeden Hararet Oluşabilir

Motor yağı da soğutma sisteminin bir parçasıdır. Yağ eksikse:

• motor içi sürtünme artar,

• ısı yükselir,

• motor su eksiltmeden hararet eder.

Bu durum özellikle uzun yolda ve yüksek hızda çok belirgindir. Su eksiltme yoktur ama kırmızıya yaklaşan bir hararet göstergesi vardır.

12. Silindir Kapak Contası Arızası Su Eksiltmeden de Hararet Yapabilir

Birçok kişi kapak contası arızasını yalnızca suyun yağa karışması veya su eksiltme ile ilişkilendirir. Ancak contanın arızalanmasının erken safhalarında:

• su eksiltme görülmeyebilir,

• motor ısısı yükselir,

• basınç değişimleri harareti artırır.

Bunlar genellikle gözden kaçan belirtilerdir.

Su eksiltmeyen contada şu belirtiler olur:

• Rölantide hafif titreme,

• Egzozdan beyaz duman (sürekli değil dönemsel),

• Yağ kapağında süt gibi köpük (hemen değil bir süre sonra).

Bu durum erken fark edilirse tamir maliyeti yükselebilir ama motor kurtarılabilir.

Aracın Hararet Yapmasına Rağmen Su Eksiltmiyorsa Gizli Sorunlar Neler Olabilir?

Bir aracın hararet yapmasının yalnızca su eksiltme ile açıklanamadığı durumlar, aslında soğutma sisteminin çok daha geniş bir yapıya sahip olduğunu kanıtlar. Modern araçlarda suyun seviyesinin sabit kalması, soğutma sisteminin doğru çalıştığı anlamına gelmez; yalnızca sızdırmazlık konusunda bir sorun olmadığını gösterir. Asıl problem çoğu zaman suyun dolaşımı, sıcaklığın yönetimi, havanın tahliyesi veya basınç dengesinin bozulmasıyla ilgilidir.

Bu bölümde su eksiltmeyen ama hararet eden araçlarda en sık karşılaşılan ve çoğu ustanın bile gözünden kaçabilen gizli arızaları tüm ayrıntılarıyla ele aldım. Özellikle kullanıcıların “su eksiltmiyor ama ısınıyor, anlamadım” şeklinde yaşadığı kafa karışıklığının gerçek sebepleri burada netleşir.

1. Soğutma Sistemindeki Hava Kilidi (Airlock) – En Gizli ve En Sinsi Sorun

Hava kilidi, motor soğutma sisteminin en görünmez düşmanlarından biridir. Su eksilme yoktur, kaçak yoktur, antifriz tamdır ama motor yine de ısınır. Çünkü sistem içinde sıkışmış bir hava kabarcığı suyun dolaşımını engeller.

Hava kilidi şu durumlarda oluşabilir:

• Radyatör değiştiğinde sistem doğru şekilde havası alınmadıysa,

• Termostat değişiminde havalandırma yapılmadıysa,

• Antifriz eklerken araç soğukken ve kapak kapalıyken doldurulduysa,

• Genleşme kabına hava sızdıran bir kapak varsa.

Hava kilidinin belirtileri ise şunlardır:

• Hararet sabit seyretmez, ani yükselir ve düşer.

• Kalorifer düzensiz ısı üfler.

• Motor soğukken genleşme kabında su seviyesi normaldir.

• Fan geç açar veya hiç açmaz.

Bu arıza su seviyesini değiştirmediği için kullanıcı tarafından fark edilmez, ancak harareti artırma konusunda çok etkilidir. Hava kilidinin çözümü basittir ama ustalığı gerektirir: sistem uygun şekilde hava tahliye noktalarından boşaltılmalı ve yeniden doldurulmalıdır.

2. Motor Bloğu İçinde Lokal Isınma (Hot Spots)

Su eksiltmeyen bir araçta motorun bazı bölgeleri diğerlerinden daha sıcak olabilir. Bu duruma “lokal ısınma” denir. Soğutma sıvısı dolaşsa bile bazı noktalara yeterince hızda ulaşamaz ve motorun küçük bir bölümü aşırı ısınmaya başlar.

Lokal ısınmanın sebepleri:

• Paslanmış veya kireçlenmiş su kanalları,

• Radyatöre giderken daralmış hortum,

• Motor bloğundaki tortular,

• Daha önce contanın hafif yanmış olması,

• Motor yağı seviyesinin düşük olması.

Bu sorun genellikle standart göstergede görünmez ama OBD cihazıyla ölçülen gerçek motor sıcaklığı normalden yüksek çıkar. Su eksiltme olmaz çünkü sistem kapalıdır; ancak lokal ısınma genel motor sıcaklığını hızla artırır.

3. Genleşme Kabının İç Basıncı Düşmüşse Su Kaynamadan Motor Isınır

Modern soğutma sistemleri basınç altında çalışır. Basınç yükseldikçe suyun kaynama noktası artar ve motor daha yüksek sıcaklıklara dayanabilir. Genleşme kabı kapağı bu basınç dengesinin merkezindedir.

Eğer kapak:

• contası sertleşmişse,

• valfi bozulmuşsa,

• basınç tutmuyorsa,

motor daha düşük bir sıcaklıkta bile hararet etmeye başlar. Bu durumda su eksiltme görülmeyebilir çünkü:

• basınç düşük olduğu için su taşmaz,

• sızıntı oluşmaz,

• su seviyesi sabit durur.

Ancak motorun çalışma sıcaklığı normalden çok daha hızlı yükselir.

4. Hortumların İçten Çökmüş Olması (Gizli Daralma)

Birçok ustanın bile gözden kaçırdığı sorunlardan biri hortumların içten çökmesidir. Dışarıdan bakıldığında hortum sağlam görünür ama içerideki kauçuk tabaka çökmüş ve su akışını önemli ölçüde kısıtlıyordur.

Bu durumda su eksilmez çünkü sistem kapalılık özelliğini korur, fakat su dolaşımı zayıfladığı için motor hararet eder.

Bu sorunun belirtileri:

• Motor soğukken hararet yoktur,

• Ancak hız arttıkça anormal ısı yükselmesi görülür,

• Kalorifer zayıf ısıtır,

• Radyatörün üst hortumu kaynar gibi sıcak olurken alt hortumu normal sıcaklıktadır.

İçten çökmüş hortum dışarıdan anlaşılmaz; ancak elle bastırınca içerdeki tabakanın ayrılmış olduğu hissedilebilir.

5. Radyatör Peteklerinde Mikro Tıkanma

Radyatörün tamamen tıkalı olması kolay fark edilir; araç hızla hararet yapar. Ancak daha tehlikeli olan durum “mikro tıkanma”dır. Bu durumda peteklerin %10–20 kadarı tıkanmıştır ama geri kalan kısım hâlâ çalışıyordur.

Bu sorun şunlara yol açar:

• Motor normal kullanımda ısınmaz,

• Ancak agresif kullanımda hararet hızla yükselir,

• Klimayı açınca ısı artar,

• Uzun yolda sorun yoktur ama trafikte hararet artar.

Bu sorun su eksiltmediği için sürücü tarafından fark edilmez, fakat motorun uzun vadeli sağlığı için oldukça risklidir.

6. Elektrikli Su Pompası Olan Araçlarda Yazılım Kaynaklı Hararet

Birçok modern araç, özellikle BMW, Mercedes, Mini Cooper gibi markalar elektrikli su pompası kullanır. Bu pompalar mekanik pompalara göre daha akıllıdır, motor kontrol ünitesi (ECU) kumanda eder.

Eğer yazılımda veya sensörlerde bir sorun varsa:

• su eksiltme olmadan pompa devrini düşürebilir,

• bazı sıcaklıklarda devreye girmeyebilir,

• yanlış termal harita çalıştırabilir.

Böyle bir durumda motor hararet eder ama sistemde seviye kaybı olmaz. Bu durum özellikle “yokuşta hararet, düz yolda normal” şeklinde kendini gösterir.

7. Kalorifer Vanasının Arızalanması

Kalorifer vanası, sıcak suyun kabin peteğine gidip gitmeyeceğini ayarlar. Bazı araçlarda manuel, bazı araçlarda elektronik kumandalıdır.

Vanada sıkışma olduğunda:

• kalorifer peteğine su akışı kesilir,

• kabin ısıtması zayıflar,

• motor suyu daha az dolaşır,

• motor hararet etmeye başlar.

Su eksiltme olmaz ama motor ısısı artar, özellikle şehir içi kullanımda belirginleşir.

8. Şase Kablosu Sorunları: Fan ve Sensörlerin Yanlış Çalışması

Birçok sürücü elektriksel arızaların motor ısısını etkileyebileceğini düşünmez, ancak özellikle fan ve sensörlerin doğru çalışması için şase bağlantıları kritik öneme sahiptir.

Şase kablosundaki oksitlenme veya gevşeme şunlara yol açabilir:

• fan geç açar,

• fan hiç açmaz,

• motor sıcaklığı ECU’ya yanlış iletilir,

• gösterge sıcaklığı olduğundan düşük gösterir.

Bu durumda motor ısınır ama su seviyesinde hiçbir değişiklik olmaz.

9. Motor Yağının Viskozitesinin Yanlış Olması

Yanlış viskozite seçimi motorun iç sürtünmesini artırır. Motor içindeki sıcaklık arttığında soğutma sistemi daha fazla yük altında kalır.

Örneğin:

• 0W-20 yerine 10W-40 kullanılırsa,

• eski motora aşırı ince yağ konursa,

• yazın çok ince, kışın çok kalın yağ kullanılırsa.

Motor soğutma sistemindeki su eksilmese bile hararet eder. Çünkü motor yağı ısıyı taşıma görevini yerine getirmez.

10. Turbo Beslemeli Araçlarda Aşırı Isınma (Su Eksiltmeden)

Turbo motorlar daha fazla ısı üretir. Bu nedenle su eksiltme sorunu yokken bile hararet yapmaları mümkündür.

Turbo arızaya yakınsa:

• yağlanması zayıflar,

• turbo gövdesi aşırı ısınır,

• motor çevresindeki sıcaklık artar,

• bu ek ısı soğutma sistemine biner.

Bu durum özellikle yüksek devirli sürüşlerde belirgindir.

11. ECU’nun “Koruma Moduna” Girmesi

Modern araç yazılımları bazı sensör verilerini yanlış yorumladığında motoru korumak için daha düşük fan devrinde veya farklı ateşleme zamanlamasıyla çalıştırabilir. Bu modda su eksiltme olmaz ancak motor ısısı kontrol edilemez bir şekilde artabilir.

Özellikle şu sensör arızalarında görülür:

• MAP sensörü,

• MAF sensörü,

• Lambda sensörü,

• Motor sıcaklık sensörü (ECT).

Bu durumda araç hararet eder ama kullanıcı hâlâ “su eksiltmiyor, neden ısınıyor?” diye düşünür.

12. Egzoz Karşı Basıncı (Özellikle Tıkalı Katalizör veya DPF)

Katalizör tıkalıysa veya partikül filtresi doluysa motor normalden çok daha fazla ısınır. Bu ısı motor bloğunda toplanır ve soğutma sisteminin yükü artar.

Bu arızalarda su eksiltme OLMAZ çünkü sistemle ilgisi yoktur, ancak motor hararet eder.

Belirtileri:

• Gaz tepkileri zayıftır,

• Yargılamada hissedilir güç kaybı olur,

• Uzun rampalarda hararet yükselir.

Bu durum özellikle dizel araçlarda sıklıkla yaşanır.

Su Eksiltmeyen Ama Hararet Yapan Aracın Belirtileri ve Teşhis Yöntemleri

Su eksiltmeyen ama hararet yapan bir araçta doğru teşhis, rastgele parça değiştirmekten çok daha önemlidir. Bu bölümde sorunun kendini nasıl gösterdiğini, sürüş sırasında hangi belirtilere dikkat edilmesi gerektiğini ve bir ustanın bu tip bir arızayı teşhis ederken hangi adımları takip ettiğini detaylı bir şekilde ele alıyorum. Sürücüler genelde hararetin “aniden” oluştuğunu düşünür ama araç aslında günlerdir küçük sinyaller verir. Bu sinyaller doğru okunmadığında hararet kaçınılmaz hale gelir.

Su eksiltmeyen hararet vakalarında sürücünün fark edebileceği belirtiler ve bu belirtilerin arka planındaki teknik gerçekler, arızanın hangi bölgede olduğunu büyük ölçüde ortaya çıkarır. Bu yüzden semptomları dikkatli takip etmek, doğru sonuca ulaşmanın en hızlı yoludur.

1. Hararet Göstergesinin Oynak Davranması (Ani İniş Çıkışlar)

Gösterge sabit durmuyorsa ve aniden yükselip sonra düşüyorsa, bu tipik bir “hava kilidi” veya “sensör sapması” belirtisidir. Su eksiltme olmamasının sebebi sistem içinde suyun hâlâ kapalı devrede bulunmasıdır, fakat suyun dolaştığı bölgelerde hava kabarcıkları dolaşımı bozduğu için sıcaklık anlık yükselir.

• Eğer hararet özellikle sıcak havada daha hızlı yükseliyorsa hava kilidi ihtimali artar.

• Gösterge ani şekilde geri düşüyorsa sensörün yalancı okuma olasılığı yüksektir.

• Fan geç devreye giriyorsa fan müşürü arızası ihtimali güçlenir.

Gösterge dalgalanması, su eksiltmeden yaşanan hararet vakalarının en güçlü işaretlerinden biridir.

2. Kaloriferin Ara Sıcaklık Üflemesi

Kalorifer peteği, motor soğutma sisteminin bir parçasıdır. Eğer kalorifer:

• bazen sıcak, bazen ılık üflüyorsa,

• ilk çalıştırmada ısınması çok uzun sürüyorsa,

• rölantide zayıf üflüyor ama gaza basınca sıcaklık artıyorsa,

bu, sistemde dolaşım sorunu olduğunun göstergesidir.

Bu sorunlar genellikle şu üç sebepten kaynaklanır:

• Hava kilidi,

• Devirdaim pompasının zayıflaması,

• Hortumların içten tıkanması.

Kalorifer davranışı, harareti doğrudan anlamanın en iyi yollarından biridir.

3. Fanın Sürekli Çalışması veya Hiç Çalışmaması

Fanın çalışma davranışı motor soğutma sisteminin nabzı gibidir.

• Fan rölantide sürekli çalışıyorsa: sensör yanlış sıcaklık gönderiyor olabilir.

• Fan hiç çalışmıyorsa: müşür, röle veya fan motoru arızalı olabilir.

• Fan ara sıra devreye giriyorsa: termostat yarı açık pozisyondadır.

Fan davranışı su eksiltmeden hararet eden araçlarda sorunun yerini belirleyen en önemli göstergelerdendir.

4. Yokuşlarda Sıcaklığın Hızla Artması

Yokuşta hararet artıyorsa ama düz yolda artmıyorsa büyük ihtimalle:

• devirdaim pompası zayıftır,

• radyatör tıkalıdır,

• hortumlarda daralma vardır,

• katalizör veya DPF tıkalıdır.

Yokuşta motor daha fazla yük altında kalır. Dolaşım zayıfsa ısının taşınması yetersiz olur ve motor hızla ısınır.

5. Trafikte Dur-Kalk Sırasında Sıcaklığın Yükselmesi

Şehir içi kullanımda ısı artıyorsa, ancak uzun yolda hararet normalse bu durum çoğunlukla:

• fan açmama,

• fan geç açma,

• radyatör peteklerinin dıştan hava alamaması,

• klima fanının devreye girmemesi

kaynaklıdır.

Uzun yolda araç yüksek hızda ilerlediği için fan olmasa bile radyatör doğal hava alır; o yüzden hararet artmaz. Trafikteyse tek hava kaynağı fan olduğu için arıza kendini gösterir.

6. Motor Yağı Sıcaklığının Normalden Yüksek Çıkması

Modern araçlarda yağ sıcaklığını da gösteren sistemler vardır. Yağ sıcaklığı 110°C üzerindeyse, su eksiltme olmasa bile motor aşırı ısınıyor demektir. Bu durumda genellikle şu sorunlar olur:

• yanlış yağ viskozitesi,

• yağ pompası zayıflaması,

• turbo aşırı ısınması.

Bu problem soğutma suyundan bağımsız bir ısınma türüdür ve su eksiltme görülmez.

7. OBD Cihazıyla Gerçek Sıcaklık Değerlerini Okuma

Hararet göstergesi manipüle edilebilir, yuvarlanmış değerler sunabilir veya ECU tarafından sabit tutulabilir. Bu nedenle OBD-II cihazıyla motor sıcaklığını canlı takip etmek en kesin yöntemdir.

OBD verilerinde genellikle şu sonuçlar çıkar:

• Gösterge 90°C gösterirken ECU değeri 106°C olabilir.

• Fan müşürünün okuduğu değer ile ECU’nun okuduğu değer farklı olabilir.

• Termostatın açma sıcaklığı ölçülebilir.

OBD sayesinde su eksiltme olmadığı halde motorun gerçek ısısının arttığı kolayca anlaşılabilir.

8. Radyatör Hortumlarının Sıcaklık Farkı

Radyatörün üst hortumu ile alt hortumu arasında olması gereken sıcaklık farkı çok önemlidir.

• Üst hortum çok sıcak – alt hortum soğuksa: termostat açmıyor demektir.

• Her iki hortum da kaynar derecede sıcaksa: su dolaşıyor ama soğutamıyor, yani radyatör tıkalı olabilir.

• Üst hortum normal – alt hortum hafif ılık ise: su pompası zayıftır.

Bu kontrol yalnızca su eksiltme olup olmadığını değil dolaşımın çalışıp çalışmadığını da gösterir.

9. Genleşme Kabında Baloncuk Oluşumu

Genleşme kabında gözle görülür şekilde baloncuk çıkıyorsa bu tehlikeli bir işarettir. Su eksiltme olmasa bile:

• hava kilidi,

• kapak basınç arızası,

• silindir kapak contasının başlangıç seviyede yanması

gibi sorunlara işaret eder.

Baloncuklar özellikle motor gazlanınca artıyorsa ciddi bir dolaşım sorunu vardır.

10. Motorun Rölantide Dengesiz Çalışması

Su eksiltmeyen araçlarda bile rölantide titreme oluyorsa, motor bloğu içinde küçük lokal ısınmalar oluşuyor olabilir. Bu lokal ısınmalar ECU'yu yanıltır ve ateşleme zamanlamasını değiştirir.

Bunun sebepleri:

• yanma odasına hafif su sızması,

• yanlış hava-yakıt karışımı,

• yoğun egzoz karşı basıncı,

• sıcaklık sensörünün hatalı veri göndermesi.

Bu nedenle rölanti davranışı sorunun derinliğini anlamada önemli bir ipucudur.

11. Motor Çevresinden Gelen Yanık Kokusu

Su eksiltme olmadığı halde motor ısınıyorsa, motor çevresindeki elektrik kabloları, plastik kaplamalar veya hortumlar yüksek sıcaklıktan etkilenip hafif bir yanık kokusu çıkarabilir.

Bu koku genellikle şu durumlarda belirir:

• radyatör fanı açmıyorsa,

• devirdaim zayıfsa,

• turbo aşırı ısınıyorsa,

• katalizör yanındaki parçalar çok sıcaksa.

Bu belirti özellikle trafikte sıkışmış durumdayken daha belirgin hale gelir.

12. Soğutma Suyu Renginin Değişmemesi

Su eksiltmeyen hararet vakalarında soğutma suyu genellikle normal rengindedir. Ancak suyun rengi değişmiyor olması dolaşımın tam çalıştığı anlamına gelmez.

Aşağıdaki durumlarda suyun rengi mükemmel görünse bile motor ısınabilir:

• su pompası dönüyor ama debi zayıfsa,

• termostat yarı açık kalıyorsa,

• radyatör peteklerinin yarısı tıkalıysa,

• hava kilidi sistemin üst noktasında sıkıştıysa.

Bu nedenle “suyun rengi temiz, demek ki soğutma iyi” düşüncesi doğru değildir.

13. Motoru Gece Çalıştırdığınızda Fanın Aşırı Sesi

Gece veya soğuk havada motoru çalıştırdığınızda fan kısa sürede yüksek devirde çalışıyorsa bu bir anormalliktir.

Bu durum şu arızalara işaret eder:

• sensör yanlış sıcaklık bildiriyor,

• motor bloğu içindeki lokal ısınma ciddi,

• motor yağında viskozite sorunu var,

• turbo aşırı ısınıyor.

Fan davranışı teşhis için çok güçlü bir ipucudur.

14. Egzozdan Sürekli Olmayan Beyaz Duman

Eğer egzozdan ara ara beyaz duman çıkıyorsa, contanın küçük bir bölgesi yanmış olabilir. Bu durumda su eksiltme tam olarak beklenmez çünkü sızıntı büyük değildir; fakat motor içindeki yanma odalarına giren buhar sıcaklığı artırır.

Belirtiler:

• ilk çalıştırmada duman fazla olur,

• motor ısınınca duman azalır,

• hararet zaman zaman yükselir.

Bu tip duman, ciddi bir su eksiltme olmadan da harareti tetikleyebilir.

Su Eksiltmeyen Ama Hararet Yapan Aracı Tamir Etmek İçin İzlenecek Adımlar

Su eksiltmeyen bir aracın hararet yapmasının çok farklı sebepleri olabilir, bu nedenle tamir sürecinin mutlaka doğru sırayla ilerlemesi gerekir. Ustaların yaptığı en büyük hatalardan biri, sorunun kaynağını netleştirmeden parça değişimine gitmektir. Termostat değişir, fan müşürü değişir, su pompası değişir; fakat hararet problemi devam eder. Bu da hem maddi hem zaman kaybı yaratır.

Bu bölümde su eksilmeden hararet yapan araçlarda uygulanması gereken en mantıklı, en sistematik ve en sonuç odaklı tamir adımlarını anlatıyorum. Buradaki sıralama ustaların genellikle atladığı, fakat işin mantığı gereği önce bakılması gereken noktaları içerir. Doğru teşhis koymak için parçaların rastgele değişmesi yerine, sistemin adım adım test edilmesi en doğru yöntemdir.

1. Soğutma Sisteminde Hava Olup Olmadığını Kontrol Etmek

Aracın hararet yapmasının en sinsi sebeplerinden biri hava kilididir. Su eksiltme yoksa bile sistem içinde sıkışmış hava suyun doğru şekilde dolaşmasını engelleyebilir.

Hava kontrolü şu şekilde yapılır:

• Araç hafif rampa yukarı pozisyona alınır.

• Genleşme kabı kapağı açılır.

• Motor çalıştırılır ve gaz verilir.

• Kabarcık çıkışı olup olmadığı gözlemlenir.

• Kalorifer en sıcak dereceye getirilir.

Eğer hava çıkışı varsa, sistem tek tek hava alma noktalarından tahliye edilir. Bazı araçlarda blok üstünde özel hava alma vidaları vardır. Havanın tamamen atılması sonrası hararet sorunu belirgin şekilde düzeliyorsa arıza hava kilidinden kaynaklanıyordur.

Özellikle radyatör değişiminden sonra bu adım atlanırsa araç su eksiltmez ama hararet yapmaya devam eder. Dolayısıyla ilk kontrol her zaman hava kilidi olmalıdır.

2. Genleşme Kabı Kapağı ve Radyatör Kapağını Test Etmek

Basit görülse de en büyük hatalardan biri arızalı kapaktır. Su eksiltme yoktur çünkü kaçak yoktur, fakat kapak basıncı sağlıklı tutamazsa motor suyu daha düşük sıcaklıkta kaynatır.

Bunu test etmek için şu yöntem uygulanır:

• Kapak test cihazına takılır.

• Belirli basınca kadar pompa uygulanır.

• Basıncın sabit kalıp kalmadığına bakılır.

Eğer basınç düşüyorsa kapak bozuk demektir. 100-200 TL’lik bir kapak bazen 10.000 TL’lik işlemleri gereksiz kılabilir. Kapak bozulduğunda su eksilmediği için sürücü fark etmeyebilir ama motor yine de normalden hızlı ısınır.

3. Termostatın Doğru Çalışıp Çalışmadığını Kontrol Etmek

Termostat arızası su eksiltmeyen hararetin en yaygın sebebidir. Termostatı test etmek için iki yöntem kullanılır:

• A) Fiziksel Söküp Kaynar Su Testi

• Termostat sıcak suya bırakılır.

• Açma sıcaklığına gelince açılıp açılmadığı gözlenir.

Eğer açma hızı yavaşsa, yarım açılıyorsa veya hiç açmıyorsa sorun termostattadır.

• B) Araca Takılıyken Hortum Sıcaklığı Testi

• Üst ve alt hortumlar kontrol edilir.

• Üst hortum kaynar sıcaklıkta, alt hortum soğuk kalıyorsa termostat açmıyor demektir.

Termostat yarı açık kalsa bile su eksiltmeden motorun ısınmasına yol açabilir. Bu nedenle sistem kontrolünde en kritik parçalardan biridir.

4. Radyatör Tıkanıklığının Kontrolü

Radyatörün içte veya dışta tıklı olması, su eksiltmeden hararete sebep olur. Test için şu adımlar izlenir:

• Motor çalışırken sıcaklık takibi yapılır.

• Radyatör giriş ve çıkış sıcaklık farkı ölçülür.

• Peteklerin termal kamera ile sıcaklık haritası çıkarılır.

• Dış noktalar kompresör veya fırça ile temizlenir.

Radyatör içi tamamen tıkalıysa değişim gerekir; mikro tıkanma varsa özel kimyasal temizleme yapılabilir.

5. Fan Motoru, Rölesi ve Fan Müşürü Testi

Fan sistemi hararet kontrolünde kritik unsurdur. Su eksiltme olmasa bile fan çalışmıyorsa motor ısınır.

Fan testi:

• Müşür soketi çıkarılır, fanın direkt çalışıp çalışmadığına bakılır.

• Röle kutusundaki fan rölesi değiştirilerek denenir.

• Fan motoru aküden direkt besleme verilerek test edilir.

Eğer fan yalnızca klimada çalışıyorsa sorun müşür veya ECU tarafındadır. Fan hiç çalışmıyorsa motor kısa sürede hararet eder.

6. Devirdaim Pompasının Sağlamlığı Test Edilir

Su pompasının bozulması su eksiltmeye yol açmayabilir, sadece dolaşımı azaltır. Pompayı kontrol etmek için:

• Radyatör kapağı açılır (soğuk motorda).

• Motor çalıştırılır.

• Su yüzeyinin dalgalanıp dalgalanmadığı kontrol edilir.

Su hareket etmiyorsa pompa çalışmıyor demektir. Ayrıca bazı modern pompalarda kanatçıklar plastik olduğundan kırılabilir; dışarıdan bakıldığında arıza fark edilmez ama motor hararet eder.

7. Hortumlarda İçten Daralma Kontrolü

Hortumlar yaşlandıkça iç yüzeyleri çöker. Bu dışarıdan görünmez. Kontrol etmek için:

• Hortuma el ile bastırılır, içte sertlik veya çökme hissedilir.

• Radyatör giriş-çıkış debileri kontrol edilir.

• Şüpheli hortum çıkarılıp ışığa tutulur.

İçten daralmış hortum su eksiltmeden motoru ısıtır çünkü akışı engeller.

8. Kalorifer Peteği Akış Kontrolü

Kalorifer peteği tıkalıysa motorun ısı yönetimi bozulur. Testi:

• Kalorifer en sıcak moda getirilir.

• Gaz verildiğinde hava sıcaklığının artıp artmadığı kontrol edilir.

Eğer ısı artışı çok düşükse peteğe su gitmiyordur. Bu da harareti tetikler.

9. Motor Yağ Basıncı ve Yağ Viskozitesi Kontrolü

Motor yağı eksik olmasa bile viskozite yanlışsa motor normalden fazla ısınabilir. Bu nedenle:

• yağ filtresi kontrol edilir,

• yağın rengi incelenir,

• OBD ile yağ sıcaklığı ölçülür.

Hararet sorununun yağ kaynaklı olduğu durumlar sanıldığından çok daha fazladır.

10. Katalizör ve Partikül Filtresi Tıkanıklığı Kontrolü

Katalizör ve partikül filtresi tıkalıysa egzoz karşı basıncı artar. Bu, motor bloğunda ekstra ısı üretir.

Tıkanıklık testi:

• Egzoz basıncı ölçümü,

• OBD ile diferansiyel basınç sensörü verileri,

• Katalizörün termal kamerayla sıcaklık ölçümü.

Bu tip tıkanmalar su eksiltme yapmaz ancak motoru çok çabuk ısıtır.

11. ECU’dan Gelen Sıcaklık Verilerinin Karşılaştırılması

ECU sıcaklık sensörü zamanla yanlış okuma yapabilir. Bu nedenle:

• ECT sensörü ile harici termometre karşılaştırılır,

• Fan açma sıcaklığı yazılım üzerinden okunur,

• Gösterge paneli değerleri ECU değerleriyle karşılaştırılır.

Eğer gösterge 90°C gösterirken ECU 105°C gösteriyorsa sorun sensör tarafındadır.

12. Silindir Kapak Contası Riskinin Testi

Su eksiltme olmasa bile contanın küçük bir bölgesinin yanmış olma ihtimali vardır. Bu durumda motor ısınır, fakat su seviyesi sabit kalır.

Contayı test etmek için:

• genleşme kabında baloncuk olup olmadığına bakılır,

• egzoz gazı test sıvısı kullanılır,

• yağ kapağı altındaki emulsiyon kontrol edilir.

Küçük bir conta arızası bile su eksiltmeden hararete sebep olabilir, bu nedenle özellikle ihmal edilmemesi gerekir.

13. Turbo Çevresindeki Isınma Problemlerinin İncelenmesi

Turbo fazla ısınırsa motorun genel ısısı artar. Su eksiltme olmasa bile motor hararet yapabilir.

Kontrol adımları:

• turbo yağ giriş-çıkış kanallarının kontrolü,

• turbo gövdesi sıcaklık ölçümü,

• yağ kaçaklarının incelenmesi.

Turbo arızalarında su eksiltme görülmez, ancak motor aşırı ısınır.

14. Şase ve Elektrik Sistemi Kontrolleri

Fan, sensörler ve ECU arasında sağlıklı elektrik akışı olması gerekir. Oksitlenmiş bir şase kablosu bile hararete sebep olabilir.

Elektrik kontrol adımları:

• şase bağlantılarının temizlenmesi,

• kablo soketlerinin yenilenmesi,

• sıcaklık sensörü tesisatının test edilmesi.

Bu arızalar genellikle gözden kaçar ve su eksiltme olmadan hararete yol açar.

Su Eksiltmeyen Ama Hararet Yapan Araçlarda Kalıcı Çözümler, Sürüş Önerileri ve Kişisel Deneyim

Aracın su eksiltmeden hararet etmesi, sürücülerin en fazla kafa karıştıran problemlerinden biridir. Çünkü uzun yıllar boyunca “hararet = su eksiltme” şeklinde ezbere bir ilişki kurulmuştur. Oysa modern araçlarda su eksiltmeden de birçok farklı sebeple aşırı ısınma görülebilir. Problemin kalıcı olarak çözülmesi için yalnızca arızanın tamir edilmesi yeterli değildir; sürüş alışkanlıkları, periyodik bakım düzeni ve doğru kullanım davranışları da büyük önem taşır.

Bu bölümde su eksiltmeyen hararet problemlerinin kalıcı şekilde nasıl çözülebileceğini, sürücünün dikkat etmesi gereken davranışları, hesaplı bakım taktiklerini ve gerçek hayattan alınmış bir kişisel deneyimi paylaşıyorum. Hararet, ihmal edildiğinde motor için en maliyetli arızalardan biridir; bu yüzden bilmek ciddi fark yaratır.

1. Kalıcı Çözüm: Soğutma Sisteminin Tamamını Bir Bütün Olarak Ele Almak

Birçok usta tek bir parçayı değiştirerek sonuca ulaşmaya çalışır. Termostat bozuksa termostat değişir; fan müşürü arızalıysa müşür değişir. Ancak hararet problemi bir sistem problemidir. Kalıcı çözüm için tüm sistem bir bütün olarak ele alınmalıdır.

Soğutma sisteminin tam kapsamlı kontrol listesi:

• Termostat

• Devirdaim pompası

• Radyatör petekleri (iç ve dış)

• Radyatör kapağı / genleşme kabı kapağı

• Kalorifer peteği

• Fan, fan müşürü, fan röleleri

• Soğutma suyu sensörü (ECT)

• Hortumlar (içten çökmüş olabilir)

• Katalizör ve DPF tıkanıklığı

• Turbo aşırı ısınması

• Yanlış viskoziteli motor yağı

• Hava kilidi

Bu liste tamamlanmadan yapılan tamir, yalnızca geçici bir iyileşme sağlar. Özellikle araç uzun yol yaptığında arıza tekrar eder.

2. Hararet Yapan Aracı Kullanmayı Bırakmak – En Önemli Kural

Hararet uyarısı aldıktan sonra aracı sürmeye devam etmek, motor bloğunun eğilmesine, kapak contasının yanmasına ve yüzey deformasyonuna yol açabilir. Bu nedenle:

• Hararet kırmızıya yaklaşırsa motor hemen durdurulmalıdır.

• Kapağı sıcakken açmak yasaktır.

• Motoru ani stop etmek yerine rölantide bir süre çalıştırmak daha iyidir.

• Klimayı kapatmak, kaloriferi sıcak modda açmak motoru bir miktar rahatlatır.

Unutulmaması gereken en kritik bilgi: Hararet yapan motor, her kilometrede geri dönüşü olmayan hasar alır.

3. Doğru Antifriz ve Su Karışımı Kullanmak

Su eksiltmeyen hararet vakalarının önemli bir kısmı yanlış antifriz-su oranından kaynaklanır. Birçok kişi “su tam, antifriz önemli değil” gibi yanlış bir algıya sahiptir. Oysa antifrizin görevleri yalnızca donmayı engellemek değildir. Antifriz:

• kaynama sıcaklığını artırır,

• paslanmayı önler,

• kireç oluşumunu engeller,

• sistemin iç yüzeylerini korur.

Doğru karışım oranı çoğu araç için %50 antifriz – %50 saf sudur. Yanlış oran, su eksiltmeden bile motoru normalden daha çabuk ısıtır.

4. Düzenli Aralıklarla Radyatör Dış Temizliği Yapmak

Radyatör, yol boyunca çamur, böcek, toz ve yapraklarla dolar. Bu kirler peteklerin arasına sıkışarak hava akışını azaltır. Hava akışı azalan radyatör, su eksiltmeden motorun normalden daha sıcak çalışmasına sebep olur.

Temizlik önerileri:

• Basınçlı suyla değil, düşük basınç + kimyasal temizleyici ile yapılmalı.

• Klimanın kondenser radyatörü de temizlenmeli.

• Özellikle yaz aylarında yılda 1 kez temizlenmelidir.

5. Turbo Motorlarda Soğutma Esnasında Ani Stop Yapmamak

Turbo motorlu araçlarda sürüş bittikten sonra motoru hemen stop etmek, turbonun ani ısı birikimine neden olur. Bu ısıyla birlikte motor çevresinde ani sıcaklık artışı yaşanabilir.

Öneri:

• Yüksek hız veya uzun yol sonrası motor 30–60 saniye rölantide çalıştırılmalıdır.

Bu davranış su eksiltmeden yaşanan harareti azaltır.

6. Motor Yağını Doğru Zamanlarda Değiştirmek

Hararet sadece sudan kaynaklanmaz. Motor yağı soğutmanın %30’unu üstlenir. Bu yüzden:

• yağ viskozitesi araca uygun olmalı,

• yağ filtresi kaliteli olmalı,

• uzun süre kullanılmamalı.

Özellikle dizel araçlarda yağ çok daha çabuk bozulur ve motor ısısını hızla yükseltir.

7. DPF / Katalizör Bakımını İhmal Etmemek

Tıkalı katalizör veya tıkalı partikül filtresi, egzoz karşı basıncını yükseltir ve motoru ısıtır. Bu durum su eksiltmeden hararete yol açtığı için çoğu sürücü sorunu çözecek yeri hiç tahmin edemez.

DPF bakımında yapılması gerekenler:

• yeniden rejenerasyon yapılması (varsa),

• katalizörün kontrol edilmesi,

• diferansiyel basınç sensörünün ölçümü.

Bu sistemler temizse motor daha rahat nefes alır ve daha az ısınır.

8. Soğutma Sistemi Değişimlerinde Kaliteli Parça Kullanmak

Termostat, su pompası, sensörler, hortumlar ve radyatör düşük kaliteli yan sanayi ürünlerle değiştirildiğinde arıza tekrarlama riski yükselir.

Özellikle:

• Termostat için orijinal veya OEM marka,

• Su pompası için bilinen üreticiler,

• Fan müşürü için orijinal kalite

kullanılmalıdır.

9. Sık Kısa Mesafe Kullanımının Isıyı Artırdığını Bilmek

Kısa mesafe kullanımı, motorun tam olarak ısınmasına izin vermez. Bu durumda:

• yağ ısıyı doğru taşıyamaz,

• turbo aşırı çalışma döngüsüne girer,

• DPF rejenerasyonu yarıda kalır,

• radyatör fanı sık devreye girer.

Su eksiltme olmaz ama zamanla motor normalden daha sıcak çalışmaya başlar. Bu durum hararet riskini artırır.

10. Kapağı Sürekli Açıp Su Eklemekten Kaçınmak

Birçok sürücü, “hararet yapmış olabilir” diyerek kapakları gereksiz yere açıp su ekler. Bu işlem sistemin tekrar hava yapmasına neden olur. Hava kilidi oluştuğunda su eksiltme olmaz ama hararet sürekli artar.

Doğru davranış:

• Kapağı yalnızca araç tamamen soğukken açmak,

• Antifriz oranını her zaman sabit tutmak.

11. Hararet Sonrası Yapılması Gereken Kontrol: Motor Yağı ve Su Rengi

Hararet sonrası mutlaka:

• yağ seviyesi ve rengi kontrol edilmeli,

• soğutma suyunda köpürme olup olmadığına bakılmalı,

• yağ kapağı altında “mayonez” kıvamı oluşumu kontrol edilmeli.

Bu belirtiler contanın zarar görüp görmediğini gösterir. Erken teşhis motoru kurtarır.

12. Uzun Yol Öncesi Yapılması Gereken Küçük Testler

Uzun yol planlanıyorsa, su eksiltmeyen hararet riski şu testlerle büyük ölçüde azaltılabilir:

• Fan açma-kapama davranışı kontrol edilir.

• Kalorifer sıcaklık testi yapılır.

• Genleşme kabı sıvı seviyesi soğukken kontrol edilir.

• Radyatörün dış yüzeyi ışıkla kontrol edilir.

Kişisel Deneyim

Geçmişte kullandığım bir araçta benzer bir sorun yaşamıştım. Aracın suyu tamdı, hiçbir kaçak yoktu ama özellikle yokuşlarda hararet bir anda yükseliyordu. İlk başta termostat değişti, fan müşürü değişti, hatta radyatör kapağı bile yenilendi. Ancak sorun bir türlü bitmedi. Usta da şaşırmıştı, çünkü su eksiltme yoktu. En son detaylı bir kontrol sırasında hortumlardan birinin iç yüzeyinde çökmüş bir bölüm olduğu fark edildi. Dışarıdan bakıldığında hortum yepyeni görünüyordu ama iç tarafı tünel gibi daralmıştı. Hortum değiştiğinde sorun tamamen çözüldü. O günden sonra bir arızanın dışarıdan görünen kısmına değil, sistemin bütünüyle nasıl çalıştığına odaklanmanın önemini daha iyi anladım.

Sık Sorulan Sorular (SSS)

Aracım su eksiltmiyor ama hararet yükseliyor; bu durum tehlikeli mi?

Evet. Su eksiltmemesi arızanın küçük olduğu anlamına gelmez. Dolaşım sorunları, kapak arızası, termostat veya pompa problemleri motoru ciddi şekilde ısıtır ve contaya zarar verebilir.

Hararet göstergesi normal görünüyor ama OBD sıcaklık yüksek çıkıyor, bu neden olur?

Gösterge paneli genellikle kullanıcının panik yaşamaması için yuvarlatılmış değerler sunar. ECU’nun okuduğu gerçek sıcaklık daha doğru bilgidir.

Aracım yalnızca trafikte hararet yapıyor, uzun yolda yapmıyor; sebebi nedir?

Büyük ihtimalle fan açmıyor veya radyatör dıştan hava alamıyor. Su eksiltme olmadan hararet yapan araçlarda en yaygın görülen tablo budur.